Evlilik Tazminatı Nedir?
Evlilik, işçilerin hayatlarında önemli değişikliklere sebep olabilir. Kadın işçilerin evlenmeleri durumunda, işlerini bırakma ve tazminat alma hakları doğar. Bu tazminata halk arasında evlilik tazminatı denilmektedir. Evlilik tazminatının hukuktaki karşılığı kıdem tazminatıdır. Evlilik tazminatı, işçinin işverenden aldığı bir ödemedir ve işçinin evlilik nedeniyle işten ayrılması durumunda hizmet süresine bağlı olarak hesaplanır. Evlilik tazminatı, işçinin 30 günlük giydirilmiş brüt ücretiyle hizmet süresinin çarpılması sonucunda belirlenir. Buna göre 2 yıldır çalışan kadın işçinin 20.000 TL giydirilmiş brüt ücreti olduğunu düşünürsek 40.000 TL evlilik tazminatı alması gerekir. Ancak bu hakkı kullanabilmek için iş sözleşmesinin devam ediyor olması ve evliliğin resmi nikahla gerçekleşmiş olması gerekir. İşçinin evlilik tazminatı talep edebilmesi için çalışmış olduğu sürenin yani kıdeminin bir yılı geçmiş olması gerekir.
Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçinin, başka bir işte çalışmaya başlama hakkı saklıdır. Anayasa gereği herkesin çalışma hürriyetine sahip olması, evlilik sonrası iş değişikliği yapma veya yeni bir iş bulma hakkını da içerir. Kadın işçinin evlilik nedeniyle işten ayrılmasının ardından başka bir işte çalışması, hakkın kötüye kullanımı olarak değerlendirilmemektedir.
Evlilik Sebebiyle İşten Ayrılma Şartları
Kadın işçilerin evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alabilmesi için belirli şartlar bulunmaktadır. 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi, bu hakka ilişkin açık bir düzenleme içermektedir. Buna göre, kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendi isteğiyle iş akdini sonlandırması halinde kıdem tazminatına yani halk arasında yaygın kullanışıyla evlilik tazminatına hak kazanır. Ancak bu haktan yararlanabilmek için işçinin iş sözleşmesinin devam ediyor olması gerekir.
Kadın işçinin evlilik tazminatına hak kazanabilmesi için kıdem tazminatı alma şartlarının da bulunması gerekir. Sonuç olarak kadın işçi için evlilik tazminatı şartları şunlardır:
- Kadın işçinin 4857 sayılı İş Kanunu’na göre belirsiz süreli iş sözleşmesi ile işçi statüsünde olmalı
- İşçinin aynı işverenin işyerinde veya işyerlerinde en az bir yıl sürekli çalışmış olmalı
- Resmi nikahın yapıldığı tarihten itibaren 1 yıl içinde evlilik nedenine dayanarak iş sözleşmesi feshedilmeli
Bu şartlar sağlandığı takdirde kadın işçi evlilik tazminatı talep edebilir.
Evlilik Tazminatı Nasıl Alınır?
“Evlilik tazminatı” gibi bir kavram hukuki açıdan mevcut olmayıp, aslında bahsedilen kıdem tazminatıdır. Normal şartlarda, işçiler kişisel nedenlerle istifa ettiğinde kıdem tazminatı alma hakları bulunmamaktadır. Ancak kadın işçiler, evliliklerini gerekçe göstererek istifa etmeleri durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanabilirler. Bu haktan yararlanabilmek için ise kıdem tazminatı alma şartlarının bulunması gerekir. Konuyla ilgili detaylı bilgi için ”Kıdem Tazminatı Alma Şartları” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Bu düzenlemede evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçilerin kıdem tazminatı haklarının korunması amaçlanmıştır. Ancak, Örneğin, iş değişikliği nedeniyle değil de evlilik sebebiyle işten ayrılmış olması önemlidir. Dolayısıyla, işçinin gerçek nedenini belirtmesi ve mahkemece bu nedenin tespit edilmesi gerekmektedir.
Evlilik tazminatı almak isteyen kadın işçi, öncelikle resmi olarak evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde evlilik nedeniyle işten ayrılma dilekçesini işverene teslim etmelidir. İşçi, istifa dilekçesini işverene karşı imzalı bir şekilde vermelidir. Usulüne göre yapılamayan istifa işlemi nedeniyle evlilik tazminatı işverence ödenmeyebilir. Bu aşamada işçinin yasal yollara başvurması gerekir. İstifa dilekçesinde evlilik nedeniyle işten ayrılma halini belirtmeyen işçinin bunu dava dilekçesinde mutlaka belirtmesi gerekir. Aksi halde hak kaybı yaşanabilir.
Erkek Evlilik Nedeniyle İşten Ayrıldığında Evlilik Tazminatına Hak Kazanabilir Mi?
Normatif düzenlemelerde belirtilmediği üzere, erkek işçilerin evlilik nedeniyle kıdem tazminatı diğer adıyla evlilik tazminatı talep etme hakları bulunmamaktadır. Bu sebeple, erkek işçinin evliliğini gerekçe göstererek işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanması mümkün değildir. Bu hak sadece kadın işçilere yönelik olarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla erkek işçinin evlilik nedeniyle işten ayrıldığında evlilik tazminatına hak kazanması mümkün değildir.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma İhbar Süresi Ve Tazminatı
Evlilik nedeniyle işten ayrılan işçi, ihbar süresine uymak zorunda değildir ve işveren bu durumda ihbar tazminatı ödemekle yükümlü değildir. Yargıtay’ın verdiği kararlar da bu durumu desteklemektedir. Bu durum, işten ayrılmanın keyfiyetle alakalı olmadığını ve düzenlemenin amacının evlenen kadınların hayatlarını kolaylaştırmak olduğunu göz önünde bulundurarak değerlendirilmektedir. Dolayısıyla kadın işçi evlilik sebebiyle istifa ettiğinde, işverenin ihbar tazminatı ödemesi gerekmemektedir. Ancak işçinin mevcut hakları (örneğin fazla mesai, hafta tatili alacağı vs.) hala geçerlidir ve talep edilebilir durumdadır.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılan İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
Evlilik sebebiyle işten ayrılan işçi, işsizlik maaşı alamaz. İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında, iş sözleşmesini kendi isteğiyle sonlandıranların işsizlik ödeneği almaları mümkün değildir.
İşçinin Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılmadan Hemen Sonra Başka Bir Yerde Çalışmaya Başlaması
İşçinin evlilik nedeniyle istifa ettikten hemen sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlaması durumu, hakkın kötüye kullanımı olarak değerlendirilmemektedir. Bu konuda Yargıtay’ın verdiği kararlar da bunu doğrulamaktadır.
Evlilik nedeniyle istifa ile aynı gün başka bir yerde çalışmaya başlaması olayında kötüye kullanılması yoktur
Somut olayda, davacı 10.10.2014 tarihinde evlenmiş ve kanunen tanınan süre içerisinde 15.09.2015 tarihinde iş sözleşmesini evlilik sebebi ile sonlandırdığını işverene bildirmiştir. Dosya kapsamında her ne kadar davacının 15.09.2015 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı matematik öğretmeni olarak atandığına ilişkin İl Milli Eğitim Müdürlüğü yazısı bulunsa da yukarıda izah edildiği üzere bu durum hakkın kötüye kullanımı mahiyetinde değerlendirilemeyeceğinden kanuni sınırlar içinde fesih hakkını kullandığı anlaşılan davacının kıdem tazminatı talebinin reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. (Yargıtay 22. HD. Esas:2016-32300 Karar:2020-4173 Karar Tarihi:04.03.2020)
Evlilik nedeniyle istifadan hemen sonra başka bir yerde çalışmaya başlaması olayında hakkın kötüye kullanılması yoktur.
Somut olayda davalı işçinin evlilik sebebiyle bir yıl içinde işyerinden ayrıldığı ve kıdem tazminatına hak kazandığı anlaşılmaktadır. Davalının daha sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlaması Anayasal çalışma hakkı kapsamı ve güvencesindedir. Salt işçinin derhal başka işyerinde çalışmaya başlaması yasal hakkın kötüye kullanımı niteliğinde değildir. İşçinin yeni işindeki çalışma düzeni evlilik kurumu ve aile yaşantısı gereklerine daha uygun olabileceği gibi bu konuda değerlendirme yapma yetkisi işçiye ait olmalıdır. (Yargıtay 9. HD. Esas:2013-12235 Karar:2013-31565 Karar Tarihi:02.12.2013)
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Dilekçesi
Evlilik nedeniyle işten ayrılma dilekçesi word halini indirmek için tıklayınız.
İSTİFA DİLEKÇESİ
İŞÇİ BİLGİLERİ
ADI SOYADI:
TCKN:
ADRES:
İŞVEREN BİLGİLERİ
UNVANI:
ADRES:
KONU: Evlenmem nedeniyle işten ayrıldığımı bildirimi ve tazminat alacaklarımın tarafıma ödenmesi talebinden ibarettir.
AÇIKLAMALAR:
İşbu dilekçemin ekinde sunmuş olduğum üzere …… tarihinde evlenmiş bulunmaktayım. Bu nedenle ……. tarihinde başladığım bu işten evlilik nedeniyle ayrılıyorum. Bu nedenle başta kıdem tazminatı (evlilik tazminatı) olmak üzere diğer alacaklarımın tarafıma ödenmesini talep ederim.
Saygılarımla Arz Ederim.
Tarih:
Ad Soyad:
İmza:
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Yargıtay Kararları
- Yargıtay 9.HD. Esas:2007-14430 Karar:2008-8214 Karar Tarihi:11.04.2008
- Feshin il değişikliği nedeniyle yapıldığının bildirilmesi değişiklik evliliğe dayandığından haklıdır.
- Evlilik tazminatı
Davacı kadının 02.08.2003 tarihinde evlendiği ve 21.08.2003 tarihinde işverene verdiği dilekçe ile il değişikliği nedeni ile işinden ayrıldığını belirttiği uyuşmazlık konusu değildir.
Mahkemece davacının kıdem tazminatı isteğinin; dilekçesinde evlilik nedeni ile fesih sebebi gösterilmediği gerekçesi ile reddine karar verilmiştir.
1475 Sayılı İş Yasasının 14. maddesinde kadının evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde iş sözleşmesini kendi arzusu ile sona erdirmesi halinde kıdem tazminatı ödeneceği kuralına yer verilmiştir. Somut olayda davacı evlendiği eşinin işinin başka bir ilde olması nedeni ile evlenerek bu şehre yerleştiğini ifade etmektedir. Bu durum da İl değişikliğinin sebebi evlilikten kaynaklanmaktadır. İl değişikliğinin ve feshin başka nedene dayandığı da iddia edilmemiştir.
Dairemizin kökleşmiş içtihatlarına göre fesih nedeni dava dilekçesinde açıklattırılabilmekte ve gerçek nedenin varlığı mahkemece belirlenmektedir.
Böyle olunca davacının kıdem tazminatı isteğinin kabulü yerine yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır.
- Yargıtay 9. HD. Esas:2010-4176 Karar:2010-5420 Karar Tarihi:01.03.2010
- Eşinden boşanıp tekrar evlenerek evlilik nedeniyle sözleşmeyi fesih nedeniyle hakkın kötüye kullanıldığı kabul edilmelidir.
- Evlilik tazminatı
Somut olayımızda, davacı kocasından 1.11.2004 tarihinde şiddetli geçimsizlikten boşanmıştır. Karar temyiz edilmeden kesinleşmiştir. Boşanma dosya içeriğinde davalı eş boşanma istemine karşı koymamıştır. Dava tek oturumda bitmiştir.
Davacı eski eşiyle 5.4.2005 tarihinde yeniden evlenmiştir. Davacı evlilik nedeniyle iş sözleşmesini 11.04.2005 tarihinde fesih etmiştir.
Evliliğin kıdem tazminatına hak kazandıran hallerden olduğu tartışmasızdır. Ancak, davacı boşandıktan yaklaşık 5 ay sonra eski eşiyle evlenmiştir. Sözleşmeyi fesh ederek kıdem tazminatını evliliğini gerekçe yaparak yasanın koruduğu himayeden yararlanmak istemiştir. Dinlenen tanık ifadeleri, maddi olgular önünde inandırıcılığı kabul edilemez. Davacı boşanma davasında eşinin kendisini aldattığından söz etmiş davalı karşı çıkmamıştır. Bu davada iş şartlarını gerekçe göstermiştir. Davacı çelişkili davranmıştır. Dürüstlük kuralına aykırı hakaret etmiştir.
Yukarıdaki gerekçe ile davanın reddi gerekirken kabulü bozmayı gerektirmiştir.
- Yargıtay 22. HD. Esas:2012-28134 Karar:2013-24416 Karar Tarihi:14.11.2013
- Muvazaa yoksa eşinden boşanıp tekrar evlenmesi halinde kıdem tazminatı alır.
- Evlilik nedeniyle işten ayrılma
Davalı vekili; davacının kiminle hangi tarihte evlendiğinin belirtilmediğini, delil sunulmadığını, davacının 02.03.2007 tarihinde … ile evlilik yaptığını, daha sonra … 4. Aile mahkemesinin 2011/347 esas-2011/395 karar sayılı ilamı ile anlaşmalı olarak 29.03.2011 tarihinde boşandığını, kısa bir tarih sonra eski eşi ile yeniden evlendiğini, evliliğin formalite gereği yapıldığını, kanunun tanıdığı hakkın kötüye kullanılmasının söz konusu olduğunu, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, daha önceki boşanmanın ve eski eşi ile yeniden gerçekleştirilen son evliliğin muvazaalı ya da kötüniyetli olduğunun ispatı davalı vekiline ait olup bu husus davalı vekilince ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacının evlenip boşandıktan sonra yeniden evlendiği tartışmasızdır. Taraflar arasındaki ihtilaflı husus davacının boşadığı eski eşiyle tekrar evlendiğinde kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmayacağı noktasındadır. Mahkemece boşanmanın muvazaalı olup olmadığı araştırılmadan davalının delilleri toplanmadan karar verilmiştir. Eksik inceleme ile verilen karar hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.