İkinci el araç satışında araba ekspertiz raporu hatalı çıkarsa alıcının birtakım hakları mevcuttur. Alıcı bu durumda ekspertiz firmasından tazminat isteme hakkına sahiptir. Yazımızda hatalı ekspertiz raporu dava süreci hakkında bilgilere yer verilmiştir.
İkinci El Araç Satışında Oto Ekspertiz Zorunlu Mu?
30331 Sayılı İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik’in 14. maddesine göre 8 yaş veya 160.000 kilometrenin üzerindeki ikinci el araçlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu değildir. Bunun dışındaki ikinci el araçların satışından önce ekspertiz raporu alınması gerekir.
Not: 8 yaş veya 160.000 km üzerindeki ikinci el araç satışından önce zorunlu olmamasına rağmen ekspertiz raporu alınmışsa ekspertiz firmasının hatalı ekspertiz raporu nedeniyle hukuki sorumluluğu doğar.
Hatalı Ekspertiz Raporu Nedir?
Orijinal parça tespiti, km’sinin değiştirilmiş olması, motorunda yağ kaçağının olması, aracın change araç olması (bu durumda change araç olup olmadığına dair hizmetin alınmış olması gerekir.), aracın şasesini işlemli olması vs. gibi hususların ekspertiz raporunda eksik veya yanıltıcı bir şekilde belirtilmesi halinde ekspertiz raporu hatalıdır.
Konuyla ilgili ”Change araç mağdurları ne yapmalı?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Hatalı Ekspertiz Raporu Hukuki Niteliği ve Ekspertiz Firmasının Sorumluluğu
Hatalı ekspertiz raporu, hizmetin ayıplı ifası olarak değerlendirilir. TKHK m. 13 hükmünde ayıplı hizmet düzenlenmiştir. Aynı zamanda 30331 Sayılı Yönetmelik’in m. 14/5 hükmünde de ekspertizin hukuki sorumluluğu belirtilmiştir. Bu düzenlemelere göre firmanın hatalı ekspertiz raporu nedeniyle meydana çıkan zararı karşılaması gerekir.
Söz konusu zarar ise kısaca şu şekilde hesaplanabilir: Ekspertiz raporuna güvenerek 500.000,00 TL’ye satın alınan aracın raporda belirtilmeyen özellikleri nedeniyle piyasa değerinin 400,000,00 TL’ye düştüğünü varsayalım. Bu durumda araçta oluşan 100.000,00 TL’lik değer kaybı ekspertiz firmasından tahsil edilebilir. Bu durumda yanlış ekspertiz raporu için tüketici hakem heyetine veya tüketici mahkemesine ilgili firma şikayet edilmelidir.
İkinci el araç satışı, ekspertiz raporu alınmadan gerçekleşmişse bu durumda ekspertizin hukuki sorumluluğu yoktur.
Hatalı ekspertiz raporu nedeniyle ekspertizin hukuki sorumluluğu ağır ihmal veya kötü niyet yoksa ayıbın öğrenilmesinden itibaren 2 yıllık süreye tabidir.
Hatalı ekspertiz raporu nedeniyle hem satıcıya hem de ekspertiz firmasına zararın karşılanması için başvuru yapılabilir. Bu durumda satıcı ve ekspertiz birlikte sorumludur.
Yanlış Ekspertiz Raporu Cezası Nedir?
Yanlış ekspertiz raporu cezası raporun kasten hile ile hazırlandığı durumlarda söz konusu olabilir. Bu gibi durumlarda fiili gerçekleştiren kişiler, özel belgede sahtecilik veya dolandırıcılık suçlarından ceza alabilirler.
Hatalı Ekspertiz Raporu Dava Süreci
Hatalı ekspertiz raporu davası, ikinci el araç satışlarında aracın kusurlarını tespit etmek amacıyla başvurulan ekspertiz firmalarının ayıplı hizmetinden kaynaklanan zararlar için alıcının Tüketici Mahkemesi veya Tüketici Hakem Heyetine başvurarak ekspertiz firmalarına ve satıcıya karşı açtığı dava türüdür. Bu davada alıcının uğradığı zararların ekspertiz firmasınca tazmin edilmesi amaçlanır.
Hatalı ekspertiz raporu dava sürecine başvuru yapılmadan önce raporda yer alan hatanın ekspertiz firmasına bildirilmesi gerekir. Bu bildirimde zararın karşılanması da talep edilmelidir. Bildirimin raporun hatalı olduğunun öğrenilmesinden hemen sonra yapılması gerekir. Sürenin kaçırılması, ekspertiz firmasının sorumluluğunu ortadan kaldırır.
Bildirime rağmen zarar karşılanmaz ise bu durumda alıcı dava açmadan önce arabulucuya başvurmalıdır. Taraflar arabulucu aşamasında anlaşamaz ise dava açılmalıdır.
Bu davada görevli mahkeme tüketici mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise tüketicinin ikamet ettiği yerdeki mahkemedir.
Hatalı Ekspertiz Raporu Dava Dilekçesi
Söz konusu dilekçenin dava dilekçesi formatına uygun bir şekilde hazırlanması önem teşkil etmektedir. Dilekçede kısaca şunlar yer almalıdır; ekspertiz raporunun hatalı kısımları, yeniden alınan ekspertiz raporunun içeriği, firmaya yapılan bildirimin içeriği, oluşan değer kaybının miktarı (dava kısmi veya belirsiz alacak davası olarak açılmış ise açık bir şekilde bunun belirtilmesi gerekir.), emsal ikinci el ilan örnekleri, varsa bilirkişi raporu yoksa dava aşamasında bilirkişiye gönderilmesi talebi vs.
Hatalı ekspertiz raporu nedeniyle uğranılan zararın ekspertiz firmasından tahsili amacını taşıyan bu dilekçenin dikkatli hazırlanması olası hak kayıplarının önüne geçecektir.
Hatalı Oto Ekspertiz Raporu Yargıtay Kararı
Yargıtay 3. H.D. Esas Numarası: 2023/585 Karar Numarası: 2023/2577:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin 83.545 kilometrede 2015 model … … marka aracı ihbar olunan … Otomotiv Şirketi’nden 24.09.2020 tarihinde 850.000 TL karşılığında satın aldığını, satın aldığı aracın satıcının vadettiği nitelikte olup olmadığının tespiti amacıyla satış işleminden önce aynı tarihte davalı şirketten ekspertiz raporu aldığını, raporda aracın tavanının orijinal olduğu, motor kaputunun uç kısmında boyasız onarım işleminin mevcut olduğunun belirtildiğini, bu rapora itibar ederek aracı satın aldığını, 10.10.2020 tarihinde aracını satmak istediğinde farklı bir şirketten aldığı iki ayrı, ekspertiz raporunda aracın motor kaputu ve tavanın boyalı olduğunun belirtildiğini, davalı şirket tarafından hatalı rapor düzenlendiğini, araçtaki ayıpların ve değer kaybının tespiti için açılan davada düzenlenen 30.03.2021 tarihli raporda; tavanı ve kaputu boyalı araçta 150.000 TL değer kaybı meydana geleceğinin belirtildiğini, davalı şirketin davaya konu araç için düzenlediği 24.09.2020 tarihli ekspertiz raporunun hatalı olması ve bu rapora güvenerek aracı piyasa değerinden çok daha yüksek bir bedelle almış olması nedeniyle uğradığı zararın faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 15.000,00 TL’nin yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; ayıplı maldan sadece satıcı, üretici ve ithalatçı firmanın sorumlu olduğunu, şirketin aracın satıcısı, üreticisi ve ithalatçısı olmadığını, davacı ekspertiz hizmetinin ayıplı olduğunun ispatlanması halinde sadece ekspertiz bedeli olan 400 TL’nin iadesini talep edebileceğini, davacı araç alım satım ile iştigal ediyorsa, görevli mahkemenin asliye ticaret mahkemesi, davalı alım satım işi ile iştigal etmiyorsa asliye hukuk mahkemesinin görevli, ekspertiz hizmetinin ayıplı olduğu gerekçesi ile dava açılmış ise görevli mahkemenin tüketici mahkemesi olduğunu, aracın 24.09.2020 tarihinde mevcut durumunun rapora yansıtıldığı gibi olduğunu, davacının aracı yeniden 10.10.2020 tarihinde incelettirdiğini 16 günde 1.000 km yol yapmış olan davacının araçta kendisinden kaynaklı hasarların meydana gelmiş olma ihtimalinin yüksek olduğunu, 30.03.2021 tarihli bilirkişi raporunda parçalarda ezik çizik veya hata yoktur beyanı olmasına karşın düzenlenen raporda ön kaputta boyasız göçük onarımı yapıldığına dair ibare mevcut olduğunu, davacı tarafın beyanlarının çelişkili olduğunu, … marka araçlarda boya mikron kalınlığı veya boya hatası çok çıktığını, parçanın orijinal iken boyalı gibi tespitinin yapılmış olma ihtimalinin yüksek olduğunu, başka bir ekspertiz şirketinin beyanlarını doğru kabul edilmesinin hakkaniyete aykırı olacağını, tazminatın şartları oluşmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının ayıplı hizmet dolayısıyla 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 15 inci maddesi uyarınca uğradığı zararı davalıdan talep edebileceği, davacının söz konusu aracın hasar kaydı konusunda davalı tarafından aydınlatılmadığı ve hazırlanan check-up raporuna itibarla satış ilişkisi kurulmuş olmakla maddi zararının oluştuğu, meydana gelen değer kaybının hazırlanan teknik raporlar ile belirlendiği, dosya kapsamında yer alan dava konusu araca ilişkin tramer kayıtlarının 20.04.2018 tarihi ve öncesine ait olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, 15.000,00 TL’nin dava tarihi olan 08.09.2021 tarihinden 135.000,00 TL’nin ıslah tarihi olan 09.12.2021 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf aşamasında ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ekspertiz hizmetinin sağlıklı yapılmaması nedeniyle aracın değerinden fazlaya satın alınmasından dolayı uğranılan zararın istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6502 sayılı Kanun’un “tüketicinin seçimlik hakları” başlıklı 15 inci maddesinde; “(1) Hizmetin ayıplı ifa edildiği durumlarda tüketici, hizmetin yeniden görülmesi, hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz onarımı, ayıp oranında bedelden indirim veya sözleşmeden dönme haklarından birini sağlayıcıya karşı kullanmakta serbesttir. Sağlayıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar sağlayıcı tarafından karşılanır. Tüketici, bu seçimlik haklarından biri ile birlikte Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.” şeklinde belirtilmiştir.
2. İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin 5 numaralı bendinde;” (Değişik:RG-15/8/2020-31214) Ekspertiz işletmesi, ekspertiz raporundaki bilgilerin taşıtın gerçek durumunu yansıtmamasından sorumludur. ” şeklinde belirtilmiştir.
3. Ayıp ve kusurlu imalatlar nedeni ile satış bedelinden indirilecek miktarın tespitinde, doktrinde, “mutlak metod”, “nisbi metod” ve “tazminat metodu” adıyla bilinen değişik görüşler mevcutsa da, gerek Dairemiz gerekse Yargıtay tarafından öteden beri uygulanan “nispi metod” olarak adlandırılan hesaplama yöntemi benimsenmektedir. Bu metoda göre; satış tarihi itibariyle satılanın, ayıpsız ve ayıplı değerleri arasındaki oranın, satış bedeline yansıma miktarı belirlenmektedir. Başka bir ifade ile satılanın, tarafların kararlaştırdıkları satış bedeli gözetilmeksizin, satış tarihi itibariyle gerçek ayıpsız rayiç değeri ile, ayıplı haldeki rayiç değeri ayrı ayrı belirlenerek, bu iki değerin birbirine bölünmesi suretiyle elde edilecek oran, satış bedeline uygulanmaktadır.
3. Değerlendirme
1. Davalının, sorumlu olmadığına, ekspertiz ücret bedeli ile sınırlı olarak sorumlu olduğuna, zararın ispatlanamadığına, tazminatın şartlarının oluşmadığına ilişkin sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan ve Bölge Adliye Mahkemesince de doğru olduğu kabul edilen bilirkişi raporunda aracın davaya konu ekspertiz raporundaki özellikleri ile satış bedelinin 850.000,00 TL, ekspertiz raporunda belirtilen özellikler ile birlikte kaputunun ve tavanının da boyalı olduğu değerin ise 700.000,00 TL olarak belirlenip aradaki 150.000,00 TL’lik farkın tazminat olarak hükmedildiği böylece araçta oluşan değer azalmasının tespiti yapılırken yukarıda yer verilen nisbi yöntemin yanlış şekilde yorumlandığı anlaşılmış olup, dava konusu aracın satış tarihi itibariyle satılanın, ayıpsız ve ayıplı değerleri arasındaki oranın, satış bedeline yansıma miktarı belirlenerek sonucu dairesinde karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.