Mehir senedi nedir, erkek mehir vermeden ölürse ne olur, mehir senedi geçerlilik şartları nelerdir, mehir senedi tanıkla ispat edilebilir mi, anlaşmalı boşanmada mehir verilir mi, boşanma davasında mehir talep edilebilir mi gibi sıkça sorulan soruların cevaplarına yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Mehir senedi nedir?
Mehir, İslam hukukunun bir kurumu olmakla birlikte Türk yasalarında düzenlenmemiş ancak Yargıtay kararlarıyla kabul edilmiştir. Mehir senedi, kocanın kadına belirli bir mal veya para bağışlamayı taahhüt ettiği ve bu taahhüdün yazılı olarak belgelendiği bir sözleşme türüdür. Mehir senedine konu, mal, para veya parasal değerler kadının kişisel malı olarak kabul edilmektedir.
Mehir senedi veya alacağı Türk Borçlar Kanunu’nun 288. maddesinde düzenlenen bağışlama vaadi sözleşmesi olarak kabul edilmektedir. Mehir senedi uyuşmazlıklarında TBK’nın söz konusu hükümleri uygulama alanı bulmaktadır.
Mehir senedi geçerlilik şartları nelerdir?
Mehir senedine konu mal, para veya parasal değerler, eşe evlilik anında ödenecekse mehri muaccel, evlilik sırasında (en geç boşanma veya eşin ölümüne kadar) ileri bir tarihte ödenecekse mehri mueccel niteliğindedir. Mehri müeccel Yargıtay uygulamalarında ve doktrinde bağışlama vaadi sözleşmesi olarak kabul edilmektedir. Mehri müeccel, taraflarca belirli bir tarihe bağlanabilirken kocanın ölümü gibi belirsiz bir tarihe de bağlanabilir. Yargıtay, mehri muaccele ise elden bağışlama hükümlerini uygulamaktadır.
Mehir senedi geçerlilik şartları şunlardır;
- taraflar ehliyetli olmalı,
- sözleşme yazılı şekilde yapılmalı,
- sözleşme ahlaka ve kamu düzenine aykırı olmamalı,
- sözleşme konusu belirli veya belirlenebilir olmalı,
- sözleşme konusu satışı ve kullanılması yasak olmayan şeylerden oluşmalı,
- sözleşme karşılıksız olmalı
Önemli: Mehir senedi resmi şekil şartlarına tâbi değildir. Ancak mehir senedine taşınmaz veya taşınmaz üzerindeki ayni bir hak konu edilmişse bu durumda mehir senedinin resmi şekil şartlarına göre yapılması icap etmektedir. Bu halde taşınmazın devri vaadiyle yapılan mehir sözleşmesinin noterde düzenleme şeklinde yapılması ve bu vaat sözleşmesinin tapuya şerh ettirilmesi gerekmektedir.
Aile Hukuku Departmanımız ile iletişime geçiniz.
Çekişmeli boşanma davasında mehir talebinde bulunulabilir mi?
Çekişmeli boşanma davasında mehir talebinde bulunulması halinde Yargıtay’ın tefrik kararı verilmesi gerektiği yönünde kararları bulunmaktadır. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Esas Numarası: 2021/7823 Karar Numarası: 2021/8886 Karar Tarihi: 29.11.2021) Bu nedenle mehir senedine dayalı alacak davasının boşanma davasından ayrı bir davayla açılması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanmada mehir verilir mi?
Taraflar kendi aralarında anlaşmaya varırlarsa anlaşmalı boşanmada mehir verilebilir. Bu durumda tarafların anlaşmalı boşanma protokolünde veya duruşmada mehir alacağıyla alakalı hususları açık bir şekilde belirtmeleri gerekmektedir. Taraflar mehir alacağı üzerinde bir anlaşmaya varamazsa bu durumda mehir senedine dayalı alacağı ayrı bir dava ile talep etmelidirler.
Aile Hukuku Departmanımız ile iletişime geçiniz.
Erkek mehir vermezse kadının hakları nelerdir?
Evliliğin boşanmayla sona ermesi halinde mehir alacağına kavuşamayan kadın, geçerli bir mehir senedine dayanarak alacak davasıyla veya icra hukuku hükümleriyle alacağını talep edebilir. Erkek mehir vermezse bu durumda kadın, mehir alacağını tahsil etmek amacıyla erkeğe ilamsız icra takibi başlatabilir. Taşınmazın devri vaadini içeren mehir sözleşmesinin resmi şekil şartlarına uygun bir şekilde yapılması halinde ise kadının, taşınmazı devretmeyen erkeğe tescile zorlama davası açması gerekmektedir.
Aile Hukuku Departmanımız ile iletişime geçiniz.
Verilen mehir geri alınabilir mi?
Kadına verilen mehir senedine konu mal, para veya parasal, değer TBK madde 295 hükmünde yer alan durumlardan birinin varlığı halinde kadından geri alınabilir. Kadının sadakatsizliği veya eşini aldatması hali bu durumlardan birine örnek olarak verilebilir. Ancak yerine getirilmiş bağışlama sözünün geri alınabilmesi için geçerli bir mehir sözleşmesinden bahsedilmesi gerekmektedir. Taşınmaz devri vaadini içeren mehir sözleşmelerinde bu durum önem arz etmektedir. Henüz ifa edilmemiş mehrin geri alınabilmesi için ise TBK m. 296 hükmünde yer alan durumlardan birinin gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Mehrin geri alınması halinde TBK m. 297 hükmünde belirtilen 1 yıllık süre dikkate alınmalıdır.
Mehir senedine konu şey üçüncü bir kişi tarafından ifa edilebilir mi?
Mehrin erkek tarafından ifa edilmesi şart değildir. Mehir erkek lehine üçüncü bir kişi tarafından da ifa edilebilir. Bu durumda mehir senedine konu mal, para veya parasal değerin erkeğin ailesi veya üçüncü bir kişi tarafından kadına verilmesi mehir borcunu sona erdirmektedir.
Mehir senedi tanıkla ispat edilebilir mi?
Mehir senedi tanıkla ispat edilemez. Uygulamada mehir senedi olarak bilinen yazılı belgeyle mehir alacağı ispat edilebilir. Mehir senedi gibi yazılı bir belge olmadan yapılan mehir sözleşmesi hukuken geçersizdir. Ayrıca taşınmaz bağışlama vaadini içeren mehir sözleşmesinde söz konusu sözleşmenin geçerliliği açısından resmi şekil şartlarına uygun bir şekilde yapılması gerekir.
Erkek mehir vermeden ölürse mehir alacağı kimden istenebilir?
Mehir senedinden kaynaklanan borç ve alacaklar, eşlerden birinin ölümü halinde onların mirasçılarına geçer. Mesela erkek mehir vermeden ölürse mehir, erkeğin mirasçılarından talep edilebilir. Bu durumda mehir senedine konu mal, para veya parasal değerin tahsili amacıyla ölen kişinin mirasçılarına husumet yöneltilmesi gerekmektedir.
Mehir senedi zaman aşımı süresi ne kadardır?
Mehir senedi veya mehir alacağı için kanunda herhangi bir zaman aşımı süresi düzenlenmemiştir. TBK m. 146 hükmü gereğince kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacak on yıllık zamanaşımına tâbidir. Bu nedenle mehir alacağı da genel zaman aşımı süresi olan on yıllık süreye tâbidir. Söz konusu süre boşanma davasının kesinleşmesinden veya eşlerden birinin ölümü halinde ölüm tarihinden itibaren başlamaktadır.
Mehir senedi davasında görevli mahkeme hangisidir?
Mehir senedine dayalı alacak davalarında görevli mahkeme hususunda içtihat birliği bulunmamaktadır. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E. 2019/482, K. 2019/3079 numaralı kararında görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemesi olduğu belirtilmişken, Yargıtay 3. H.D. 2014/20951 E., 2015/16950 karar sayılı ve Yargıtay 3. H. D.E. 2018/7046,K. 2019/4764 karar sayılı kararlarında ise mehir senedine konu alacağın aile hukukundan kaynaklanması hasebiyle aile mahkemesinin görevli olduğu belirtilmiştir. Yargıtay’ın son uygulamalarına bakıldığında ise mehir senedine dayalı alacak davalarının aile mahkemesinin görev alanına girdiğine yönelik görüş birliğinin oluşmaya başladığı görülmektedir.
Mehir senedi örneği
Mehir senedi örneğine ‘‘Mehir Senedi Örneği” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Hukuki ihtilaflarınızın çözümü için bizimle iletişime geçebilirsiniz…
Y & K Hukuk – Aile Hukuku Departmanı
Av. Zeynep Yılmaz