Miras Payının Devri Sözleşmesi Nasıl Yapılır, Şartları Nelerdir?; Miras, miras bırakanın ölümü ile açılır. Mirasın açılması ile mirasçılar tereke üzerinde elbirliği ile hak sahibi olurlar ve tereke üzerinde hep birlikte hareket etmek zorunda kalırlar. Bu zorunluluk, mirasın paylaşmasına ya da elbirliğiyle mülkiyetin paylı mülkiyete çevrilmesine kadar devam eder. Neticede miras paylaşıldıktan ya da paylı mülkiyete çevrildikten sonra, her bir mirasçının tereke üzerindeki payları belli olur ve herkes tek başına istediği gibi hareket edebilir.
Miras Payının Üçüncü Kişiye Devri
Miras payı devri sözleşmesi, miras açıldıktan sonra ve paylaşma tamamlanana kadar ki süre içerisinde yapılabilir. Zira paylaşma işlemi tamamlandığında tereke üzerinde bulunan elbirliği mülkiyeti ortadan kalkar. Bu durumda her bir mirasçı payı üzerinde serbestçe tasarruf edebilir.
TMK md.677 hükmü ile açılmış bir terekedeki miras payının tamamı veya bir kısmı üçüncü kişiye devredilebilir. Miras payının üçüncü kişiye devri, pay sahiplerinin arasında gerçekleşen en yaygın işlemlerden biridir. Bu devir işlemi ile mirasçılar arasındaki uyuşmazlıkların çözümü sağlanır.
Miras Payının Kardeşe Devri
Medeni Kanuna göre açılmış bir terekedeki miras payının tamamı veya bir kısmı mirasbırakanın bir diğer mirasçısına devredilebilir. Yani miras payının yasal mirasçı kardeşe devri mümkündür. Miras payının kardeşe devri sözleşmesinin adi yazılı bir şekilde yapılması gerekir.
Miras Payının Devri Sözleşmesi
Miras ortaklığında tereke mallarının korunması için elbirliği mülkiyeti kabul edilmiştir. Elbirliği mülkiyetinde mirasçılar, terekeye ait bütün haklar üzerinde birlikte tasarruf edebilirler. Ancak istisnai bazı durumlarda, elbirliği mülkiyetini uygulamak, mirasçıları zor duruma sokacaktır. Örneğin mirasçının maddi açıdan sıkıntıda olduğu durumlarda tek başına tasarruf yetkisi olmadığından problem yaşanmaktadır.
Mirasbırakanın vefatıyla miras açılmış olur ancak miras paylaşımı bazı hallerde zaman alabilir. Aradan geçen bu sürede terekeden yararlanamamak mirasçıları daha da zorlayacaktır.Bu süreçte mirasçılar arasında anlaşmazlıklar çıkabilir. Örneğin, bir mirasçı taşınmazı satmak isterken, diğer bir mirasçı bu taşınmazın satılmasına engel olabilir. Terekeye ait varlıkların yönetimi ve bakımı konusunda anlaşmazlıklar çıkabilir.
Terekede; ticari işletmeler, tarım arazileri veya kiralık mülkler varsa bunlarla aktif olarak ilgilenilmesi gerekecektir. Terekeye ait borçların olduğu veya malvarlığının bakımı için finansman kaynağı gerektiği durumlarda bazı mirasçılar katkı sağlayamayacaktır. Terekeye ait malvarlıkları elden çıkarılmak istendiğindeyse tüm mirasçıların bir arada hareket etme zorunluluğu zorlukları artıracaktır. Ayrıca mirasçı sayısının fazla olması da uzlaşmaya varma ve işlem yapma şansını azaltmaktadır. Bu sebeple TMK. m. 677, mirasın açılmasından sonra ancak paylaşmadan önce, miras payının devredilmesi imkanını tanımıştır. Bu madde ile miras payının devri mümkün hale getirilmiş, elbirliği ilkesi yumuşatılmıştır.
Miras Payının Devri Sözleşmesi Zamanaşımı
Miras payının devri sözleşmesi yapılması için belli bir süre şartı yoktur. Ancak miras payının devri sözleşmesinden kaynaklanan bir alacak ve borç söz konusu ise TBK m.146’ya göre 10 yıllık genel zamanaşımı süresi işler. 10 yıllık bu süre ise devir sözleşmesinin yapıldığı tarihten itibaren başlar.
Miras Payının Devri Sözleşmesi Tapu
Aralarında miras payının devri konusunda anlaşan mirasçılar; aşağıdaki belgelerle Tapu Müdürlüğüne bizzat başvuru yapmalıdırlar:
- Kimlik belgesi
- Veraset ilamı
- Miras payının devri sözleşmesi
- Tapu senedi veya tapu bilgisi
- Veraset intikal vergisinin ödendiğine ilişkin evrak
Tapu müdürlüğü, gerekli belgeleri ve ödemeleri aldıktan sonra miras payının devrini gerçekleştirir ve durumu tapu siciline işler. Böylece miras payının devri tapu açısından da resmiyet kazanmış olur.
Miras Payının Devri İçin Gerekli Evraklar
Miras payının devri için bazı belgeler gerekmektedir. Miras payının devredilebilmesi için; pay devrine konu olan taşınmaza ilişkin tapu senedi veya ilgili taşınmazın tapu bilgileri, tarafların nüfus cüzdanı, son altı ay içerisinde çekilmiş 2 adet fotoğraf, devredilen konutsa zorunlu deprem poliçesinin tapuda taraflarca hazır edilmesi gerekmektedir. Bu belgelerin eksiksiz ve doğru şekilde hazırlanması, devir işleminin sorunsuz bir şekilde tamamlanması için gereklidir.
Miras Payının Devri Sözleşmesi Nerede Yapılır
Miras payının devri sözleşmesinin yapılacağı yer, devir işleminin üçüncü bir kişiye mi yoksa mirasçılar arasında mı gerçekleştirileceğine göre değişiklik gösterir. Miras payının devri sözleşmesi kardeşler arasında yapılıyorsa adi yazılı şekil şartı aranırken, miras payının üçüncü kişiye devrinin noterde resmi yazılı şekilde yapılması gerekir.
Miras Payının Devri Sözleşmesi Nasıl Yapılır
Kanunda, miras payının devri iki şekilde düzenlenmiştir. Bunlar; mirasın açılmasından önce ve mirasın açılmasından sonra miras payının devridir.
Miras bırakan henüz sağ iken, muhtemel mirasçısı tarafından yapılan devir sözleşmesi, mirasın açılmasından önce yapılan miras payı devir sözleşmesidir. Bu sözleşme ile muhtemel mirasçı, ileride kendisine düşecek miras payını devretme sözü verir. Medeni Kanun, m. 678’de düzenlenmiştir. Muhtemel mirasçı, beklenen miras hakkını bir diğer mirasçıya ya da üçüncü bir kişiye devredebilir. Ancak bu durumda devir sözleşmesinin geçerli olabilmesi için miras bırakanın bu sözleşmeye katılması veya onayı gerekir.
İSTANBUL BAM 6. HD 25.05.2017 tarih 2017-242E- 2017-239K sayılı kararında;
“TMK.nun 677. maddesi hükümlerine göre, miras payının devrine ilişkin sözleşmeler yazılı olması koşuluyla geçerlidir. Yine 678. maddede mirasbırakanın katılması veya izni olmaksızın bir mirasçının henüz açılmamış bir miras hakkında diğer mirasçılar veya üçüncü bir kişi ile yapacağı sözleşmelerin geçerli olmadığı hükmü düzenlenmiştir….öncelikle muris İ. A.’in sözleşme tarihinde medeni hakları kullanma ehliyetinin araştırılması, ondan sonra iddia ve savunma doğrultusunda tüm taraf delilleri toplanarak birlikte değerlendirilmesi gerekirken yanılgı ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olduğundan, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esasa ilişkin sebepler incelenmeksizin kabulü kararın kaldırılmasını gerektirmiştir.”şeklinde hüküm verilmiştir.
Açılmamış bir terekede; devrin konusu, beklenen bir miras hakkıdır. Bu durumda mirasçı, ileride doğması muhtemel mirasçılık hakkını devretmektedir. Bu nedenle miras hakkını devralan için bir belirsizlik vardır. Miras bırakan, terekedeki malları azaltabilir ve bu sebeple devralan beklediğinden çok daha düşük bir hak elde edebilir. Ayrıca devreden kişinin miras bırakandan önce ölmesi durumunda veya mirastan çıkarılması halinde miras payını devralan kişi bu durumda hiçbir şey alamayacaktır.
Miras bırakanın ölümünden sonra mirasçılardan birinin miras payını devretmesi, mirasın açılmasından sonra yapılan miras payı devir sözleşmesidir. TMK. m. 677’de düzenlenmiştir. Bu devir sözleşmesi mirasçılar arasında elbirliği mülkiyeti devam ederken yapılır.
Mirasçı isterse terekenin bir kısmı üzerindeki miras payını devredebilir (TMK. m. 677/f. I). Yani belli bir maldaki miras payının bir kısmını sözleşmeyle devredilebilir. Devir sözleşmeleri, ivazlı ya da ivazsız yapılabilir.
TMK. m. 677’e baktığımızda, devrin bir mirasçıya ya da mirasçı olmayan üçüncü bir kişiye yapılmış olmasına göre, ayrı şartlara bağlandığını görmekteyiz. Mirasçılar terekenin tamamı veya bir kısmı üzerindeki miras paylarını diğer bir mirasçıya devredebilirler. Aynı şekilde miras payının devri üçüncü bir kişiye de yapılabilmektedir. Ancak miras payının devri sözleşmeleri, kime devredildiğine göre farklı şartlara, hüküm ve sonuçlara bağlanmıştır. Bu sebeple TMK. m. 677’de iki ayrı fıkrada düzenlenmiştir.
BURSA BAM 4. HD 11.02.2019 tarih 2018-1408E- 2019-298 K sayılı kararında;
“Türk Medeni Kanunu’nun 677. maddesi hükmü gereğince terekenin tamamı veya bir kısmı üzerinde miras payının devri konusunda mirasçılar kendi aralarında sözleşme yapabilirler. Miras payının temliki olarak adlandırılan bu sözleşmeler yazılı olmak koşulu ile geçerli olup bu şekilde temlik edenin miras payı temlik edilene geçer.” şeklinde hüküm verilmiştir.
Miras Payının Devri Sözleşmesi Geçerlilik Şartı
Miras payının devri sözleşmesinin geçerli olabilmesi için birtakım şartlara sahip olması gerekir. Bunlar;
Miras Payını Devredenin Mirasçı Olması
Miras payının devrini, pay sahibi olan bir mirasçı yapabilir. Miras payını devreden mirasçının, geçerli bir devir sözleşmesi yapabilmesi için sözleşme yapma ehliyetine sahip olması gerekir.
Miras Bırakanın Birden Fazla Mirasçısının Bulunması
Miras bırakanın bir tane mirasçısı varsa terekenin tümü bu mirasçıya kalır. Bu durumda miras ortaklığı oluşmadığından mirasın paylaşılmasına da gerek kalmaz. Yani miras bırakanın birden fazla mirasçısı yoksa miras payının devri sözleşmesinin yapılmasına gerek yoktur.
Miras Payının Devri Sözleşmesinin Şekil Şartı
Miras payının devrinde; devrin diğer bir mirasçıya ya da üçüncü kişiye yapılması, farklı şekil şartına bağlanmıştır. Buna göre miras payı diğer mirasçıya devrediliyorsa farklı, üçüncü bir kişiye devrediliyorsa farklı şekil şartına sahiptir.
Miras payı diğer bir mirasçıya devrediliyorsa
Miras payı diğer bir mirasçıya devrediliyorsa, devir sözleşmesi yazılı şekilde yapılmalıdır (TMK. m. 677/f. I). Yazılı şekil şartı, adi yazılı şekil olup, geçerlilik şartıdır. Yani bu durumda devir sözleşmesini tarafların imzalaması yeterlidir. Devir ivazsız ise yani karşılığında bir şey yapılmasına, ödenmesine gerek yoksa sadece payını devredenin imzalaması yeterlidir.
Miras payının devri üçüncü bir kişiye yapılıyorsa
Miras payının devri üçüncü bir kişiye yapılıyor ise devir sözleşmesi noterde düzenleme şeklinde yapılmalıdır.
Miras payı devir sözleşmesinde şu bilgiler yer almalıdır;
- Tarafların isimleri ve kimlik bilgileri
- Devir konusu olan miras payının açık bilgileri
- Varsa devir bedeli ve ödeme şartları
- Tarafların karşılıklı hak ve yükümlülükleri
- Sözleşmenin imza tarih ve yeri
Miras Payını Devreden Mirasçının Tereke Borçlarından Sorumluluğu
Miras payı, ister diğer mirasçıya isterse üçüncü kişiye devredilmiş olsun payını devreden mirasçı, diğer mirasçılarla birlikte tereke borçlarından müteselsilen sorumlu olur. Payı devralan üçüncü kişi ise sadece devraldığı kısım için sorumlu hale gelir. Yani devralınan pay oranında sorumluluk doğar.