Ölümlü Trafik Kazası Tazminat
Kaza sonucu vefat eden kişilerin yakınları hem malvarlığı anlamında hem de psikolojik anlamda zarara uğrar. Bu nedenle ölümlü trafik kazası tazminat davasında hem maddi hem de manevi tazminat talep edilebilir. Yazımızdan ölümlü trafik kazası tazminat hesaplama hakkında detaylara ulaşabilirsiniz.
Manevi Tazminat
Trafik kazası geride kalanlar için travmatik sonuçlar doğurabilir. Çoğu zaman bir vefat olayından sonra vefat edenin yakınları bu durumu atlatamaz ve hayatlarının geri kalanına devam etmekte zorlanırlar. Ölümün bu denli psikolojik etkilerinin bir nebze de olsa gidermek amacıyla ölenin yakınları manevi tazminat talep edebilirler.
TBK m. 56/2 hükmünde manevi tazminatın ölenin yakınları tarafından talep edilebileceği belirtilmişse de kimlerin ölenin yakınları olacağı sayılmamıştır. Yargıtay kararlarına göre ölenin yakınları; anne-baba, eş, çocuklar ve kardeşler olabilir. Ancak somut olaya göre bu durum değişkenlik gösterebilir. Mesela ölen kişinin nişanlısı, ölümden dolayı manevi olarak zarara uğradığını ispatlaması halinde tazminata hak kazanır.
…Davacılar ile vefat eden arasındaki ana-oğul ve abi-kardeş ilişkisi gözetildiğinde, davacıların …’un vefatından ötürü üzüntü duymadıklarını ve söz konusu ölüm olayından manevi olarak etkilenmemiş olduklarını kabul etmenin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, bu durumda mahkemece davacılar için hakkaniyete uygun şekilde manevi tazminatlara hükmedilmesi gerektiği… (Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 2015/6569 Esas ve 2018/4738 karar)
Ölümlü trafik kazası tazminat davasında manevi tazminat müşterek, müteselsil sorumluluk gereği kazaya sebebiyet veren araç sürücüsünden ve araç işleteninden istenebilir.
Maddi Tazminat
Ölen kişinin baktığı bir ailesi olabilir ve ölümden sonra ailenin geçimini kendi başlarına sağlaması zorlaşabilir. Ayrıca cenaze ve defin masrafları, hastane masrafları vs. giderler de ölenin yakınlarına kalır. Bu gibi masrafların karşılanabilmesi için vefat edenin yakınlarına maddi tazminat isteyebilme hakkı verilmiştir.
- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Ölen kişinin, hayattayken bakmakla yükümlü olduğu aile üyeleri veya maddi destek sağladığı kişiler olabilir. Ölümden sonra bu kişiler maddi zorluklarla karşılaşabilirler. Bu kişilerin yaşamlarını sürdürebilmek için tazminat talep etme hakları bulunmaktadır. Bu tazminata destekten yoksun kalma tazminatı denir. Ölen kişinin desteğinden yoksun kalan kişiler bu tazminatı talep edebilir. Genellikle bu kişiler ölen kişinin anne-babası, eşi, çocukları olabileceği gibi vefat edenin ömür boyu bakımını yüklendiği kişiler de olabilir. Yani önemli olan kıstas bu kişilerin olağan giderlerinin yaşadığı süre boyunca ölen kişi tarafından karşılanması ve ölüm sebebiyle bu desteğin yok olmasıdır. Bu kişilerin ölenin akrabası olma gibi bir zorunluluğu yoktur. Yargıtay kararlarına göre destekten yoksun kalma tazminatı davalarında çocukların anne babaya destek olduklarının karine olarak kabulü gerekmektedir.
- Cenaze ve Defin Masrafları: Ölen kişinin cenaze masrafları, tazminat davasında talep edilebilir. Yargıtay’ın yerleşik uygulamaları gereği cenaze masrafları, ölümle doğrudan doğruya ilgili bulunan giderlerden ibaret olup ölenin taşınması, yıkatılması, gömülmesi, mezarlık ücreti gibi giderleri kapsar.
- Sağlık Giderleri: Kazadan sonra bir süre hastanede tedavi gören ve sonunda hayatını kaybeden kişinin sağlık ve tedavi giderleri, tazminat davasında talep edilebilir. Ancak bu durumda hastane masraflarının ve ilaç maliyetlerinin makul olup olmadığına dikkat etmek önemlidir. Aksi takdirde mahkeme, fahiş masrafların sadece bir kısmının ödenmesine karar verebilir.
Ölümlü Trafik Kazası Tazminat Kimlerden Talep Edilebilir?
Araç sürücüsü: Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiil sorumluluğunu düzenleyen 49. maddesine göre; kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren bu zararı gidermekle yükümlüdür. Bu nedenle ölüme sebebiyet veren aracın sürücüsü kusurluysa kusuru oranında sürücü aleyhine tazminata hükmedilebilir.
Araç işleteni: Kural olarak trafik tescil kayıtlarında aracın sahibi kim ise aracı işleten de o kişi kabul edilir. Sürücüden ve araçtaki teknik arızadan kaynaklanan kusur durumlarında aracın işleteninin de sorumluluğu doğar. Bu nedenle tazminat istemi onlara da yöneltilebilir. Araç sahibi bu sorumluluktan kurtulmak için aracın üzerinde fiili hakimiyeti bulunmadığını, araç için bir başkasının harcamalarda bulunduğunu veya araç üzerindeki ekonomik çıkarın bir başkasına ait olduğunu ve işleten sıfatının bulunmadığını kanıtlamalıdır.
Kazaya sebebiyet veren aracın trafik sigortası: Trafik kazasına karışan aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) veya poliçe kapsamına göre İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası (Kasko Sigortası) hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa, o sigorta şirketi de ölüm, yaralama veya diğer zararlardan sorumludur (KTK md.91). Ancak sigorta şirketleri ilgili sigorta poliçesinde belirtilen miktarla sınırlı olmak üzere yalnızca maddi tazminatlardan sorumludur. Manevi tazminat talep edilemez.
Ölümlü Trafik Kazası Maddi Tazminat Hesaplama
Maddi tazminatın hesaplanmasında destekten yoksun kalma tazminatı için belirli koşullar vardır. Tazminat ölen kişinin mevcut durumuna göre belirlenir.
Cenaze masrafları ve sağlık giderleri için ise fatura gereklidir. Faturada yazan miktara göre ne kadar harcama yapıldığı tespit edilir ve buna göre uygun bir tazminata hükmedilir. Ancak tazminat miktarının fazla olması için sağlık giderleri bazen hastane tarafından fazla gösterilebilmektedir. Bu giderlerle ilgili kesin sonuca ulaşmak zor olsa da yaralanmanın derecesi ve doktor kayıtlarıyla ile hastane kayıtları birlikte incelenerek, yaralanma nedeniyle yapılması zorunlu tedavi giderlerinin ne kadar olabileceği konusunda hekim bilirkişiden görüş alınır.
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Hesaplama
Ölen kişinin; yaşı, kusur durumu, evli olup olmadığı, çocuk sayısı, çocukların yaşları ve eğitim durumları, hayatta olan anne-babası ve geliri gibi hususlar dikkate alınarak tazminat miktarı hesaplanmaktadır.
Ölen kişinin kazada %100 kusurlu olması durumunda destekten yoksun kalan kişilere tazminat ödemesi yapılmamaktadır.
Tazminat miktarı hesaplanırken desteğin ve destekten yoksun kalan kişilerin muhtemel yaşam süreleri belirlenmektedir. Yargıtay’ın yerleşik uygulamalarına göre desteğin ve destek ihtiyacı olanların muhtemel yaşam süreleri Population Masculine Et-Feminine (pmf 1931) yaşam tablosu esas alınarak hesaplanmaktadır.
Destekten yoksun kalma tazminatı ölen kişinin geliri üzerinden hesaplanır. Ölen kişinin geliri yoksa veya asgari ücretin altında geliri varsa hesaplama asgari ücretten yapılır. Aylık geliri asgari ücret üzerinde ise maaş bordrolarının ve vergi kayıtlarının mutlaka dosyaya sunulması gerekmektedir.
Ölümlü Trafik Kazası Manevi Tazminat Hesaplama
Ölümlü trafik kazası tazminat davasında manevi tazminat; failin kusuru, mağdurun duygusal olarak etkilenme derecesi, kazanın oluş şekli, tarafların ekonomik ve sosyal durumu, kaza tarihinde paranın alım gücü ve davacının tazminat talebi gibi kriterlere göre hesaplanır.
- Failin kusuru ve mağdurun duygusal olarak etkilenme derecesi: Hesaplama, failin kusur oranına ve mağdurun duygusal olarak ne derece etkilendiğine bağlıdır. Kusur yüksekse ve mağdur fazla etkilenmişse, tazminat miktarı yüksek olur. Manevi tazminatın temel amacı, mağdurun tatmin edilmesidir. Tazminat miktarı, mağdurun manevi zararını telafi etmek ve tatmin duygusunu gerçekleştirmek için yeterli olmalıdır.
- Kazanın oluş şekli: Kazanın nasıl gerçekleştiği manevi tazminat miktarının belirlenmesinde etkilidir.
- Tarafların ekonomik ve sosyal durumu: Mağdurun ve failin ekonomik ve sosyal durumları göz önünde bulundurulur.
- Kaza tarihinde paranın alım gücü: Paranın zaman içindeki değeri, enflasyon ve ekonomik faktörler göz önüne alınarak hesaplanır. Tazminat miktarı, paranın o tarihteki alım gücü ile uyumlu olmalıdır.
- Davacının tazminat talebi: Hukuk davalarında taleple bağlılık ilkesi geçerlidir. Bu nedenle tazminat davasında davacının talep ettiği tazminat miktarı da önemlidir. Mahkeme davacının tazminat talebinden daha fazla bir miktara hükmedemez.
Sigorta Şirketleri Tazminat Limitleri 2023
Otomobil Trafik Sigortası Teminatı 2023
- Araç Başına Maddi Giderler 120.000
- Kaza Başına Maddi Giderler 240.000
- Kişi Başına Sağlık Giderleri 1.200.000
- Kaza Başına Sağlık Giderleri 6.000.000
- Kişi Başına Sakatlanma ve Ölüm 1.200.000
- Kaza Başına Sakatlanma ve Ölüm 6.000.000
Minibüs Trafik Sigortası Teminatı 2023 (Sürücü dahil 10-17 koltuk)
- Araç Başına Maddi Giderler 120.000
- Kaza Başına Maddi Giderler 240.000
- Kişi Başına Sağlık Giderleri 1.200.000
- Kaza Başına Sağlık Giderleri 2.700.000
- Kişi Başına Sakatlanma ve Ölüm 1.200.000
- Kaza Başına Sakatlanma ve Ölüm 2.700.000
Otobüs Trafik Sigortası Teminatı 2023 (Sürücü dahil 18-30 koltuk)
- Araç Başına Maddi Giderler 120.000
- Kaza Başına Maddi Giderler 240.000
- Kişi Başına Sağlık Giderleri 1.200.000
- Kaza Başına Sağlık Giderleri 7.020.000
- Kişi Başına Sakatlanma ve Ölüm 1.200.000
- Kaza Başına Sakatlanma ve Ölüm 7.020.000
Otobüs Trafik Sigortası Teminatı 2023 (Sürücü dahil 31 ve üstü koltuk)
- Araç Başına Maddi Giderler 120.000
- Kaza Başına Maddi Giderler 240.000
- Kişi Başına Sağlık Giderleri 1.200.000
- Kaza Başına Sağlık Giderleri 14.040.000
- Kişi Başına Sakatlanma ve Ölüm 1.200.000
- Kaza Başına Sakatlanma ve Ölüm 14.040.000
Motosiklet ve Yük Motosikleti Trafik Sigortası Teminatı 2023
- Araç Başına Maddi Giderler 120.000
- Kaza Başına Maddi Giderler 240.000
- Kişi Başına Sağlık Giderleri 1.200.000
- Kaza Başına Sağlık Giderleri 3.600.000
- Kişi Başına Sakatlanma ve Ölüm 1.200.000
- Kaza Başına Sakatlanma ve Ölüm 3.600.000