Senette ciro nedir – senet nasıl ciro edilir

Emre yazılı senetlerin lehtara teslimiyle birlikte, senet ve üzerindeki hakların özel hukuk kurallarına uygun bir şekilde başkasına devredilmesine “ciro” adı verilir. Ciro işlemi genellikle vade tarihi henüz gelmeden önce gerçekleştirilebilir (TTK. m.690).

Ciro, temel olarak vade tarihinden önce yapılmalıdır, bu da cironun gerçekleşmesinin öncelikle vade tarihinden önce olması gerektiği anlamına gelir. Ancak vade tarihinden sonra ciro yapılmasında herhangi bir engel yoktur. Özellikle senette belirtilen ciro tarihinin zorunlu olmaması nedeniyle, ciro vade tarihinden sonra yapılmışsa bile, aksi ispatlanana kadar vade tarihinden önce yapılmış kabul edilir (TTK. m.690/2). Bu durum, yasal bir karine olup karinenin aksini iddia eden kişinin bu durumu ispatlama yükümlülüğü bulunmaktadır.

Geç ciro şekli, hukuki ve uygulamadaki diğer ciro biçimleriyle aynıdır; ancak burada önemli olan unsur tarihtir. Ciro, vade tarihine uygun olmadan yapılmış gibi kabul edilse de, tarihsel kayıtlar ve kanuni düzenlemeler göz önünde tutulmalıdır. Bu sayede, cironun doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve uygulanması sağlanır.

Senedin ciro edilmesi ne anlama gelir?

Senet nasıl ciro edilir?

Senette cironun iki temel şekli bulunmaktadır: Emre yazılı ciro ve hamiline yazılı ciro.

1. Emre Yazılı Ciro: Emre yazılı ciroda, senedin ödeme emrinin belirli bir kişiye veya onun emrettiği kişiye yönlendirilmesi söz konusudur. Senet, belirtilen kişiye veya emredilen kişiye ödenebilir. Bu ciro türünde senedin arkasına lehtarın adı yazılır ve lehtar tarafından imzalanır. Böylece senet, lehtarın emrine geçer. Örneğin, “Ödenecek kişi: Ahmet Yılmaz” şeklinde bir emre yazılı ciro yapılabilir.
2. Hamiline Yazılı Ciro: Hamiline yazılı ciroda ise, senedin ödeme emri belirli bir kişiye yapılmamıştır. Senet, zilyetliğine dayanarak elinde bulunduran herkese ödenebilir. Bu ciro türünde, senedin arkasına sadece cirantanın imzası atılır. Böylece senet, zilyetliği elinde bulunduran herkese geçer. Örneğin, “Sadece cirantanın imzası” şeklinde bir hamiline yazılı ciro yapılabilir.

Cironun geçerliliği için bazı şartlar bulunmaktadır:

• Kayıtsız ve Şartsız Olma: Ciro, herhangi bir kayıt veya şart içermemelidir. Şartlı cirolar, örneğin “vade gelince” gibi, geçerli değildir.
• Sürekli Olma: Ciro, senedin tüm lehtarları tarafından yapılmalıdır. Bir lehtarın ciro yapmaması durumunda, diğer lehtarların senedi devralması mümkün değildir.
• Şekil şartlarına haiz olma: Ciro, kanunda belirlenen şekle uygun olarak yapılmalıdır. Örneğin, poliçede cironun belirli bir şekilde yapılması gerekmektedir, aksi halde geçerliliği etkilenir.

Bu şekilde, senette ciro işlemi, ödeme emrinin belirlenmesi ve senedin devrine ilişkin kayıtların düzenlenmesiyle gerçekleştirilir.

Senette ciro kaç şekilde yapılır?

Senette ciro, senedin sahipliğini devretme işlemidir ve bu işlem farklı şekillerde gerçekleştirilebilir. İşte senette ciro yapmanın üç temel şekli:

1. Tam Ciro: Tam ciroda, senedin arkasına ciro edenin imzası ve ciro edilenin adı açıkça belirtilir. Ciro edilen kişinin adı ve soyadı, lehe ciro edileceği kişi olarak belirtilir. Bu şekilde yapılan ciro ile senet, ciro edilenin mülkiyetine geçer. Senedin arkasında ödeyiniz gibi belirli ifadeler de bulunabilir.
2. Zimmet Ciro: Zimmet ciroda ise senedin arkasına sadece ciro edenin imzası yazılır. Ciro eden, senedi zimmetine alır ve bu şekilde ciro edilen senet, ciro edenin mülkiyetine geçer. Ciro eden, senedi başkasına devredebilir.
3. Rehin Ciro: Rehin ciroda, senedin arkasına ciro edenin imzası ve “rehin olarak” ibaresi yazılır. Bu durumda ciro edilen senet, ciro edenin rehini olarak belirlenir ve ciro eden, senedi teminat olarak kullanabilir. Ancak, ciro eden bu senedi başkasına devredebilirken, rehin hakkını elinde tutar.

Bu farklı ciro şekilleri, senedin devir sürecinde çeşitli hukuki sonuçlar doğurur ve ticarette kullanımları açısından önemli ayrımlar sunar. Senetlerin ciro edilmesi, ticarette likiditeyi artırarak finansal esneklik sağlar.

Nama yazılı senet ciro edilir mi?

Ciro ile devredilecek senetler/bonolar emre yazılı olmalıdır. Nama yazılı senet ciro edilemez. Ancak nama yazılı senetlerin alacağın temliki hükümlerine göre devredilmesi mümkündür.

Emre yazılı senette ”emre yazılı değildir.” şeklinde bir kaydın bulunması halinde ise senet nama yazılı hale gelir ve bu durumda ciro edilmesi hukuken mümkün değildir.

Senette ciro edilemez kaydı nasıl yapılır?

Bono, kanunen emre yazılı senetlerden biridir ve belirli zorunlu şekil şartlarına ek olarak isteğe bağlı kayıtlar içerebilir. Bu kayıtlardan biri de ciranta veya düzenleyen tarafından eklenen “ciro edilemez” şerhidir. Cirantanın bu kaydı koyması, kendisinden sonraki kişilere karşı cironun garanti fonksiyonundan doğan sorumluluklarını ortadan kaldırır. Ancak bu durum, bononun temel vasfında bir değişiklik meydana getirmez; yani bononun kambiyo vasfı devam eder.

Düzenleyenin bonoya eklediği “ciro edilemez” kaydı, bononun kambiyo senedi vasfında bir değişikliğe neden olmasa bile senedin nama yazılı bonoya dönüşmesine yol açabilir (TTK m. 593 f. 2). Bu durumda, bono alacağın temliki hükümlerine tabi olur ve devir işlemleri bu ölçüye göre gerçekleştirilir.

Buna rağmen, düzenleyenin eklediği “ciro edilemez” kaydı, bono alacaklısının kambiyo senetlerine özgü takip yollarına başvurmasına herhangi bir engel oluşturmaz. 

Senedin ciro edilmesi halinde sorumluluk

Ciro ile birlikte senet üzerindeki haklar devredilir, ancak cirantanın (ciro edenin) sorumluluğu devam eder. Lehtar, senedin ödenmemesi durumunda cirantadan alacağını talep edebilir. Lehtar aynı zamanda ciro edenin defilerinden de yararlanabilir. Yani cirantanın ileri sunabileceği defileri kullanabilir.