Hukuki Makaleler

Teminat Senedi Nedir? Teminat Senedi Örneği, Protokol Örneği

teminat senedi gecerlilik sartlari ve icra takibi 912

Bir edimin garanti altına alınması maksadıyla düzenlenen senetlere teminat senedi denir. Bu edim bir işin yapılması veya bir alacağın ödenmesi şeklinde vuku bulabilir. Teminat senedi Türk Ticaret Kanunu‘nda düzenlememiş olup uygulamadaki ihtiyaçları karşılamak amacıyla ortaya çıkmıştır. Kambiyo senedi ile teminat senedi arasında farklılıklar bulunmaktadır. Teminat senedi şarta bağlı olması hasebiyle kambiyo senedinden ayrışmaktadır. Bu nedenle teminat senetlerinde belirlenen alacağın tahsili, borç senetlerinde olduğu gibi kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla değil, genel haciz yoluyla yapılmaktadır. Uygulamada teminat senedi işçi-işveren arasında, tacirler arasında ve ev sahibine verilen teminat senedi gibi düzenlenme alanları bulmaktadır.

Teminat Senedi Örneği

teminat senedi örneği

Teminat senedi örneği yazımızda bulunmaktadır.

TEMİNAT SENEDİ PROTOKOLÜ ÖRNEĞİ

1- TARAFLAR:

MADDE 1- İşbu protokol, A. G. (TCKN:111111111) ile A. K. (TCKN:2222222) arasında aşağıda belirtilen hususların tespiti amacıyla imza altına alınmıştır.

2- AMAÇ VE KAPSAM

MADDE 2- İşbu protokolün amacı taraflar arasında düzenlenen senedin teminat senedi olduğunun belirlenmesidir.

3- KONU

MADDE 3- İşbu protokole konu senet bilgileri; 12.12.2020 düzenlenme tarihli, 12.12.2022 vade tarihli, düzenleyen A. G., lehtar A. K., düzenlenme ve ödeme yeri Odunpazarı/Eskişehir, senede konu para ise 150.000,00 TL’dir. Bilgileri verilen senet taraflarca teminat senedi olarak düzenlenmiştir. A. K.’nin maliki olduğu ….. adresli işyerinin 2 yıl boyunca A. G.’ye kiralanması nedeniyle işyerinde bulunan makinelerin ve sair malların zarar görmesi halinde zararın A. G. tarafından karşılanmasının garanti altına alınması için teminat senedi düzenlenmiştir.

4- YÜRÜRLÜK

MADDE 4- İşbu protokol, 12.12.2020 tarihinde düzenlenmiş olup düzenlendiği tarihten itibaren sonuç doğuracaktır.

5- UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ

MADDE 5- İşbu protokolden kaynaklanacak uyuşmazlıkların çözümünde Eskişehir Mahkemeleri yetkilidir.

A. K.                                                                                                       

(imza)

 A. G.

(imza)

Senedin teminat senedi olduğunun belirlenmesi amacıyla taraflarca imza altına alınması gereken teminat senedi protokol örneğine yukarıda yer verilmiştir.

Teminat senedinin hüküm ve sonuçları nelerdir?

Bir borç ilişkisinden kaynaklanan edimin güvence altına alınması için borçlunun kambiyo senedini düzenleyip alacaklıya vermesi hukuken mümkündür. Uygulamada bu senetlere teminat senedi denilmektedir.

Sözleşme güvencesi çerçevesinde düzenlenen teminat senedinin hukuki sonuçları bulunmaktadır. Teminat senedini düzenleyen, teminat senedine konu edimi kararlaştırıldığı şekilde ifa etmediği durumda senet üzerinde belirlenen teminatı ödeme yükümlülüğü altına girerken, lehtar yani alacaklı ise teminat senedini edim ifa edilene kadar saklama ve edim ifa edildiğinde de düzenleyene teslim etme yükümlülüğü altına girmektedir. Bu durumda senet alacaklısı teminat senedini icra takibine koyarak söz konusu teminatı borçludan talep edebilme hakkına sahip olacaktır.

Bu yazımızı da okuyabilirsiniz:  Gününde Ödenmeyen Senetler Nasıl Tahsil Edilir?

Teminat senedi şarta bağlı bir ödeme vaadi içermesi nedeniyle borç senedinden farklı olarak kambiyo vasfına haiz değildir. Bu nedenle teminat senedi üçüncü bir kişiye ciro edilemez. Ancak teminat senedinde bulunan hakkın devri, alacağın temliki sözleşmesi ile mümkündür.

Teminat senedi geçerlilik şartları 

Bir senedin geçerli bir teminat senedi olabilmesi için birtakım şartlara sahip olması gerekmektedir. Söz konusu şartlar kanunda düzenlenmemiş olup Yargıtay kararlarıyla şekillenmiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/1140 Esas, 2018/563 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere; senedin teminat amaçlı verildiğinin kabul edilebilmesi için, neyin teminatı olarak verildiğinin ya senedin önündeki veya arkasındaki yazılar veya ayrı bir belge (İİK’nun 169/a maddesinde öngörülen) ile teminat senedi olduğunun kanıtlanması gerekir. Bu halde teminat senedinin geçerlilik şartları şunlardır:

  • Senedin neyin teminatı olarak düzenlendiğinin senedin ön veya arka yüzünde açık ve net bir şekilde yazılı olması
  • Teminat senedinin vade kısmında ”Teminattır.” ibaresinin yazılı olması (ihtiyari)
  • Teminat senedine açıkça atıf yapan yazılı bir sözleşmenin veya belgenin bulunması

Şarta ve kayda bağlı ödeme vaadi içeren teminat senedinde vade tarihinin belirtilmemiş olması gerekmektedir. Bu nedenle teminat senedinde vade kısmına ”Teminattır.” şeklinde ibarelerin yazılması icap etmektedir. Ayrıca senedin vade kısmında ”Teminattır.” şeklinde bir ibarenin yazılı olması ve senette vade tarihi ile alakalı başkaca bir ibareye yer verilmemiş olması senedin kambiyo vasfını ortadan kaldırmaktadır.

Senedin teminat senedi olarak kabul edilebilmesi için ayrı bir belgede senede açıkça atıf yapılarak teminat senedi olduğunun belirtilmiş olması gerekmektedir. Uygulamada taraflarca imza altına alınmış bir sözleşmeyle veya protokolle senedin teminat senedi olduğu belgelenmektedir. Ancak senedin teminat senedi olduğu hususu ayrı bir sözleşme veya protokolde söz konusu teminat senedine atıf yapılmasıyla mümkündür. Yani senedin vadesinin, düzenlenme tarihinin, üzerindeki miktarın ve lehtarın ad-soyad bilgilerinin sözleşme veya protokolde açıkça belirtilmiş olması gerekmektedir.

Senedin ön veya arka yüzünde senedin neyin teminatı olduğuna dair herhangi bir ibareye yer verilmeden sadeceTeminattır.” veya ”Teminat senedidir.” şeklindeki ibareler senedin teminat senedi olduğunu göstermeye tek başına yeterli değildir. Bu durumda senedin ön veya arka yüzünde yer alan ”Teminattır.” ibaresi tek başına senedin kambiyo vasfını etkilememekte olup, senedin kayıtsız ve şartsız muayyen bir bedeli ödeme vaadini ortadan kaldırmamaktadır. Yargıtay 12. H.D. 2002/13612 Esas, 2002/14212 Karar sayılı kararında da ”İcra takibinin dayanağı olan bononun ön yüzünde sadece ”teminat senedidir” ibaresinin yer alması belgenin hangi ilişkinin teminatı olduğu yazılı bir belge ile kanıtlanmadığı sürece bononun kayıtsız ve şartsız belli bir bedelin ödenmesi vaadini içeren niteliğini etkilemez. Somut olaydaki sözleşmede bonoya atıf yapılmadığı gibi bononun satılan mal karşılığı düzenlendiği iddiasının aksi takip hukuku yönünden geçerli ve İİK’nin 169-a/1 hükmünde öngörülen nitelikte bir belge ile kanıtlanamadığı için itirazın reddine karar verilmesi gerekmektedir.” denilmiştir. Bu hususa özellikle senet borçlularının dikkat etmesi gerekmektedir.

Bu yazımızı da okuyabilirsiniz:  Maaşın asgari ücretten gösterilmesi ile doğan tazminat hakkı

Teminat senedi İcra takibi

Bir edimin yerine getirilmesi veya alacağın ödenmesini güvence altına almak için borçlunun alacaklıya verdiği teminat senedi, edim yerine getirilmediğinde veya alacak ödenmediğinde icra takibine konulabilir. Bu durumda alacaklı teminat senedinde belirtilen miktarı edim borçlusundan talep edebilmektedir. Teminat alacaklısı borçluya yönelteceği icra takibiyle birlikte teminat senedindeki miktarın tahsilini sağlayabilme imkanına sahiptir.

Yukarıda detaylı bir şekilde anlatıldığı üzere alacaklı geçerli bir teminat senedine dayanarak genel haciz yoluyla icra takibi başlatabilecektir. Teminat senedi doğası gereği şarta bağlı olması hasebiyle kambiyo vasfına haiz değildir. Bu nedenle teminat senedinde belirtilen miktarın tahsili için borç senedinde olduğu gibi kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibi başlatılamaz. Teminat alacaklısı geçerli bir teminat senedine dayanarak ilamsız icra yoluna başvurmalıdır. Aksi halde borçlunun itirazıyla takibin iptali sağlanabilecektir.

Teminat senedi İcra takibinin İptali

Teminat senedinin nasıl tahsil edileceği kafa karışıklığına sebep olmaktadır. Uygulamada teminat senediyle alakalı en sık karşılaşılan hukuki uyuşmazlıklardan biri, teminat senedine dayanarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibinin başlatılmasıdır. Bu durumda takibe dayanak senet geçerli bir teminat senediyse takip borçlusunun başlatılan icra takibine ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içerisinde icra hukuk mahkemesine şikayet yoluna başvurma hakkı bulunmaktadır. Sözleşme veya protokolle takibe dayanak senedin teminat senedi olduğu imza altına alınmış ise takip borçlusunun icra hukuk mahkemesine yapacağı şikayet başvurusunda söz konusu sözleşmeyi, protokolü veya bu konudaki herhangi bir yazılı belgeyi de mahkemeye ibraz etmesi elzemdir. Bu durumda takibe konu teminat senedinin yukarıda bahsettiğimiz geçerlilik şartlarına haiz olması halinde kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile başlatılan icra takibinin icra hukuk mahkemesince iptaline karar verilebilecektir.

Sözleşme güvencesi çerçevesinde teminat alacaklısına teminat senedini vermiş olan teminat borçlusu, söz konusu teminat senedine konu edimi de yerine getirmiş olmasına rağmen teminat alacaklısının icra takibine maruz kalabilmektedir. Bu tür uyuşmazlıklarda takip borçlusunun genel haciz yoluyla başlatılan icra takibine ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Borçlunun yasal süresi içerisinde yapacağı itiraz söz konusu takibi durduracaktır. Söz konusu uyuşmazlıklarda teminat borçlusunun teminata konu edimi yerine getirdiğini ispat edebilmesi önem arz etmektedir.

Teminat senediyle alakalı sık karşılaşılan bir diğer uyuşmazlık türü ise; senedin teminat senedi niyetiyle düzenlenmiş olması ancak geçerli bir teminat senedinde bulunması gereken unsurları taşımaması halidir. Bu durumda senedi düzenleyen, lehtarın veya lehtarın senedi ciro ettiği üçüncü bir kişinin icra takibine maruz kalabilmektedir. Senedi düzenleyen, senedin teminat senedi olduğu iddiasını genel mahkemede açacağı menfi tespit davası ile ileri sürebilir.

Teminat senedi menfi tespit davası

Teminat borçlusu, teminata konu edimi yerine getirmesine ve senedin teminat senedi niyetiyle düzenlenmiş olmasına rağmen icra tehdidiyle karşı karşıya kalabilir. Teminat senedi geçerlilik şartlarına sahip olmayan senedin borç senedine dayanarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluna başvurulması mümkündür. Bu durumda teminat borçlusu, takibe dayanak senedin teminat senedi olduğunu ve teminata konu edimi de yerine getirdiğini bu nedenlerle borçlu olmadığının tespitini açacağı menfi tespit davası ile ispat edebilme imkanına sahiptir. Menfi tespit davalarında amaç bir hukuki ilişkinin mevcut olmadığının mahkeme tarafından tespitini sağlamaktır. İİK 72. maddesinde düzenlenen menfi tespit davasının teminat senedine dayalı icra takibinden önce, sonra veya takip sırasında açılması mümkündür.

Bu yazımızı da okuyabilirsiniz:  Avukatın borçluyu ve ailesini araması suç mudur?

İcra Takibine Dayanak Senedin Teminat Senedi Olduğunun İspatı

Makalemizde bahsettiğimiz üzere senedin geçerli bir teminat senedi olarak kabul edilebilmesi için birtakım unsurlara sahip olması gerekmektedir. Bu unsurları barındırmaması halinde ise senedin teminat senedi olmadığı kabul edilecektir.

İcra takibine konu senedin teminat senedi olduğu iddiasına uygulamada sıkça rastlanılmaktadır. Bu durumda takip borçlusunun senedin teminat senedi olduğunu yazılı bir belge ile ispat etmesi gerekmektedir. Bu yazılı belgeye icra takibi alacaklısının imzasının bulunduğu sözleşme veya protokol örnek verilebilir.

Teminat senedi protokol örneğine bu yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Senedin teminat senedi olduğu iddiası ancak karşı tarafın muvafakati ile tanıkla ispat edilebilir. Aksi halde senetle ispat zorunluluğunun bulunduğu durumlarda senedin aksinin ancak yazılı bir belge ile ispat edilebilmesi mümkündür.

HMK‘nin 202/2 hükmünde delil başlangıcı tanımlanmıştır. Delil başlangıcı, iddia konusu hukuki işlemin tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu hukuki işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belgedir. HMK’nin 202. maddesinde senetle ispat zorunluluğu söz konusu olduğu vakıalarda delil başlangıcının varlığı halinde tanık deliliyle iddia ispatlanabilir. Takip borçlusu, elinde yazılı delil başlangıcı bulunması halinde senedin teminat senedi olduğu iddiasını mahkemeye getireceği tanıklarla ispat edebilme imkanına sahip olacaktır. Senet lehtarı ile düzenleyeni arasında geçen senedin teminat senedi olduğuna yönelik yazışmalar delil başlangıcına örnek verilebilir.

Teminat Senedi Hakkında Yargıtay kararları

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 1998/2346 E., 1998/3140 K. sayılı kararında:

”Takip dayanağı senedin ön yüzünde “Bedeli teminat ahzolunmuştur.” ibaresi tek başına senedin teminat için verildiğini ve kambiyo senetlerine mahsus yolla takibe konulamayacağını göstermez. Ayrıca senedin hangi hukuki ilişkinin teminatı olduğu hususunun yazılı belge ile kanıtlanması gereklidir.” denilmiştir.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 1997/5624 E., 1997/5946 K. sayılı kararında:

”Senedin arkasında sadece teminat olarak yazılması, neyin teminatı olduğunun belirtilmemesi, senedin teminat senedi olduğunun kabulü ile takibin iptali sonucunu doğurmaz.” denilmiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/893 E., 2021/1499 K. sayılı kararında:

”Dava konusu bononun tanzim tarihi ile kredi sözleşmesinin tanzim tarihinin ve davacının ipotek tesisine ilişkin resmî senet tarihinin aynı tarih -25.01.2011- olması, davacının genel ticari kredi sözleşmesini müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatıyla imzalaması, kredi borçlusunun dava dışı şirket olması, 25.01.2011 tarihli genel ticari kredi sözleşmesinin 9/a maddesinde “Müşteri, bankanın gerekli gördüğü zaman talep edeceği miktar ve nitelikte ticari senetleri vermeyi taahhüt eder. Banka senetlerin dilerse rehnini, dilerse temlikini istemeye yetkilidir” şeklinde hüküm bulunması karşısında, senet metninde “teminattır” kelimesi yazılı olmasa dahi dava konusu 75.000TL bedelli senedin teminat senedi olduğu, davalı bankanın ise bu hususun aksini ispat edemediği anlaşılmaktadır.” denilmiştir.

Teminat Senedi Örneği

Teminat senedi örneği adlı yazımıza göz atabilirsiniz. Teminat senedi örneğine ulaşmak için tıklayınız.

2 thoughts on “Teminat Senedi Nedir? Teminat Senedi Örneği, Protokol Örneği

  1. Samet unal dedi ki:

    Teminat senedini kiralar duzenli odendiginde geri alacagimi bildiren yazıyı kira kontratina yazıpal sahibine imzalattim,icraya koydular itiraz ettim hakim hacizi teminatsiz iptal edip 3 ay sonraya duruşma verdi duruşma günü geldi bu sefer hakim davacini reddine karar verip yüzde yirmi favaliya inkar tazminatı vetilmesine karar verdi,bu parayı ödeyip sonra dava acabilirmiyiz

    1. Ykavukatlik dedi ki:

      0222 606 0956 numaralı telefondan bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir