Çalışma hayatında, işçilerin rapor alması sıkça rastlanan bir durumdur. Bu sebeple bu konu hem işveren hem de çalışan açısından önemli bir konudur.
İş Kanununa göre, Türkiye’de çalışanların rapor aldığı dönemlerde maaşlarından kesinti yapılıp yapılmayacağı belirli kurallarla düzenlenmiştir. Genel olarak, kısa süreli raporlar (örneğin iki gün) için herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ödemesi yapılmaz. İki günlük raporlar işverenin inisiyatifine bırakılmıştır. Yasal olarak işverenin ilk iki gün için ödeme yapması zorunluluğu yoktur. Ancak sözleşme ve toplu iş sözleşmesi ile kazanılmış bir hak varsa işyeri uygulamasına göre 2 günlük rapor ücreti işveren tarafından ödenebilir.
Özetle, 2 gün rapor alan işçinin ücretinin ödenmesi işverenin inisiyatifindedir. Ancak genellikle iki günlük raporlar için maaştan kesinti yapılmaması yaygın bir uygulamadır.
2 Gün Rapor Alan İşçinin Ücretini Kim Öder?
Hastalık halinde, 4/a kapsamında( hizmet akdi ile) çalışan sigortalıların aldığı istirahat raporlarının 3. Gününden başlayarak iş göremezlik ödeneği ödenir. SGK, raporun ilk iki günü için ödeme yapmamaktadır.
Çalışan, 2 günlük rapor alırsa ücretinin ödenmesi işverene bağlıdır. Rapor süresi iki günü aşarsa, üçüncü günden itibaren SGK devreye girer ve ödemeler SGK tarafından yapılır.
İş Kanunu 32. Maddesi; “Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.” şeklindedir.
Bu hüküm gereği, kural olarak ücret ancak bir iş karşılığı ödenir. Bunun istisnaları, yani çalışmadan çalışmış gibi ücret ödenmesi gereken günler; hafta tatili, bayram, yıllık izin vb günlerdir. Hastalık halinde alınan raporlarda, SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği verilmeyen ilk iki gün için işveren tarafından ücret ödenip ödenmeyeceği konusunda açık bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak son zamanlarda Çalışma Bakanlığı müfettişleri tarafından yapılan teftişlerde 2 günlük hastalık raporları için işverenin ödeme yapması istenmektedir. Bu uygulamaya gerekçe olarak ta, İş Kanunu’nun “Geçici İş göremezlik” başlıklı 48/2 . Maddesi ve 49/4 maddesi gösterilmektedir.
İş Kanunu, hastalık halinde işçilere yapılacak ödemeler konusunda aylık maktu ücretle çalışanlar ve günlük/saatlik ücretle çalışanlar arasında farklı düzenlemeler öngörmüştür. Aylık maktu ücretle çalışan işçiler, ayın kaç gün olduğu fark etmeksizin sabit ücretlerini alırlar. Ancak hastalık nedeniyle çalışamadıkları günlerde, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği işçinin ücretinden mahsup edilir. Bununla birlikte, SGK’nın ödeme yapmadığı hastalığın ilk iki günü işveren tarafından karşılanmak zorundadır.
Günlük veya saatlik ücretle çalışan işçiler için ise hastalık raporu nedeniyle çalışmadıkları günlerde işverenin ücret ödeme zorunluluğu bulunmamaktadır. Çünkü bu şekilde ücret alan işçiler için, hastalık durumunda ödeme yapılacağına dair İş Kanunu’nda özel bir düzenleme yer almaz. Aksine, Kanun’un 25/1-b maddesine göre, hastalık nedeniyle iş sözleşmesi askıya alınmış sayılır ve bu süre için ücret ödeme yükümlülüğü doğmaz.
Sonuç olarak, aylık maktu ücretle çalışan işçiler hastalık durumunda daha avantajlı bir konumda olup ücretlerinin bir kısmı SGK ödemesiyle karşılanırken, günlük veya saatlik ücretle çalışanlar yalnızca çalıştıkları günler için ödeme alabilmektedir.
Sgk Neden 2 Günlük Rapor Parasını Ödemiyor?
İş hayatında hastalık ya da kaza gibi sebeplerle alınan sağlık raporları çalışanlar için önemlidir. Ancak bu raporlarda süreye bağlı olarak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanmaz.
SGK’nın 2 günlük raporlarda ödeme yapmamasının sebebi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’ndan kaynaklanmaktadır. Geçici iş göremezlik ödeneği 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun18. Maddesinde düzenlenmiştir.
Buna göre, “Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla;
a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,
b) Hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,
c) Sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,
d) Sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için,
Geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
Birçok çalışan, kısa süreli rahatsızlıklar sebebiyle 2 günlük rapor alır. Bu tür rahatsızlıklar genellikle hafif ve geçici nitelikte olduğundan, SGK bu durumları ödemeyi gerektirecek durumlar olarak değerlendirmez.
Kısa süreli raporların SGK tarafından ödenmemesi, iş yerlerinde sürekli bir devamsızlık durumunun önüne geçilmesi amacını da taşır. Bu sebeple SGK, uzun süreli iş göremezlikleri öderken 1 veya 2 günlük kısa süreli raporlar için ücret, işveren tarafından ödenir.
Çalışanların 2 Günlük Rapor Ücretini İşveren Ödemeli Mi?
İki günlük rapor alan bir çalışanın ücretini kimin ödemesi gerektiği mevzuat çerçevesinde net değildir. İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, iki günü aşmayan hastalık raporları için SGK tarafından herhangi bir ödeme yapılmaz. Ancak iki günü aşan raporlarda ilk iki gün işveren tarafından, sonraki günler ise SGK tarafından ödenebilir.
Bu düzenlemeler çerçevesinde, işverenlerin 2 günlük rapor ücreti ödeme yükümlülüğü yoktur. Ancak işverenler, çalışanlarının motivasyonunu ve sadakatini artırmak amacıyla kendi inisiyatifleri doğrultusunda bu süreyi ücretli izin olarak değerlendirebilirler. Yani işverenin, çalışanların kısa süreli raporlarını ücretli izin olarak kabul etmesi, kendi takdirine bağlıdır. Çalışanlar, 2 günlük rapor süresi boyunca maaşlarından herhangi bir kesinti olup olmadığını maaş bordrosunda açıkça görebilirler. Ayrıca bu durum iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesiyle de belirlenebilir.
Sgk Kaç Günlük Rapor Maaştan Kesilir?
SGK, hangi süredeki raporlar için maaştan kesintinin uygulanacağını belirli kurallara bağlamıştır.
SGK’nın Belirlediği Rapor Süreleri
SGK, 1 veya 2 günlük raporlar için herhangi bir ödeme yapmamaktadır. Dolayısıyla bu sürede işe gelmeyen çalışanların maaşından kesinti yapılması mümkündür. Bu durum, işverenin inisiyatifine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Üç gün ve üzerinde alınan raporlar için ise SGK devreye girer ve çalışana belirli bir oranda ödeme yapar. Bu durumda, çalışanlar raporlu oldukları süre boyunca maaşlarından kesinti yaşamazlar ve ödemeleri doğrudan SGK tarafından yapılmış olur.
İşveren Ne Yapmalı?
İşverenlerin çalışanlarına adil davranması ve SGK kurallarına uygun hareket etmesi büyük önem taşır. Kısa süreli raporlarda işverenler maaş kesintisi yapabilirken, daha uzun süreli raporlarda bu sorumluluğun SGK’ya devredildiği görülmektedir.
Çalışanların motivasyonu ve işletmenin sağlıklı bir şekilde işlemesi için adil ve şeffaf bir maaş politikası izlenmelidir. Çalışanlara rapor süresi hakkında bilgi verilmeli ve SGK ile işverenin rolleri net bir şekilde açıklanmalıdır.
Rapor Süresi ve Ödemeler Hakkında Detaylar
Üç günden uzun raporlarda SGK’nın ödeme yapması işverenin sorumluluğunu hafifletir. Kısa süreli raporlarda işverenin maaş kesintisi yapma hakkı vardır. Ancak bunu adil ve doğru bir şekilde yürütmesi işçinin verimi açısından önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
2 Günlük rapor parası maaştan kesilir mi?
Evet, yasal mevzuata göre işçinin aldığı rapor süresi 2 gün ise bu süre zarfında işveren işçinin maaşını kesebilir. Ancak bazı işverenler, çalışanları mağdur etmemek adına bu süreyi ücretli izin sayabilir.
Rapor parası ne zaman ödenir?
Rapor parası, işçinin rapor süresi boyunca geçen günlerin toplamı üzerinden hesaplanarak SGK tarafından ödenir. Çoğunlukla işçinin rapor süresi sona erdikten ve işçi işe başladıktan kısa bir süre sonra ödenir. Ancak, ödeme işlemi bazen birkaç hafta sürebilir.
Hangi durumlarda rapor parası alınabilir?
Rapor parası, işçinin hastalık, iş kazası, doğum veya meslek hastalığı gibi durumlarından dolayı çalışamadığı sürelerde alınabilir. Bu tür durumlarda işçinin doktor tarafından düzenlenen bir sağlık raporuna sahip olması gerekmektedir.
Rapor parası almak için gerekli belgeler nelerdir?
Rapor parası alabilmek için öncelikle işçinin SGK’ya kayıtlı olması gerekmektedir. Ayrıca, doktor tarafından düzenlenen raporun işverene ve SGK’ya iletilmesi gerekmektedir. Bazı durumlarda ek belgeler ve formlar da istenebilir. Bu belgeler genellikle işyerinin insan kaynakları departmanı tarafından sağlanabilir.