Velayet altındaki çocuğun yurt dışına çıkarılması için bazı durumlarda muvafakatname gerekebilir. Bu durumlardan biri ortak velayettir. Ortak velayet söz konusu ise çocuğun yurt dışına götürülebilmesi için her iki ebeveynin de rızası gerekir. Diğer durum ise seyahat edilecek ülkenin muvafakatname istemesidir. Bazı ülkeler vize aşamasında çocuğun velayetine sahip olmayan ebeveynin iznini aramaktadır.
Çocuğun velayetinin anne veya babadan birinin üstünde olması halinde, çocuğun yurt dışına götürülebilmesi için velayeti altında olmayan ebeveynin muvafakatnamesi gerekmemektedir. Ancak seyahat edilecek ülke böyle bir talepte bulunursa muvafakatname gerekmektedir.
Velayet kapsamı hakkında bilgi almak için ”Velayet Kapsamına Giren Konular” yazımızı okuyabilirsiniz.
Velayet Altındaki Çocuk Nedir?
Henüz 18 yaşını doldurmayan çocuklar anne-babasının velayeti altındadır. Yani 18 yaşını doldurmayan ve dolayısıyla ergin olmayan çocuğun her türlü ihtiyacı anne-babası tarafından karşılanır.
Kural olarak ergin olmayan çocuklar anne ve babanın ortak velayeti altındadır. Ancak evlilik birliğinin sonlandığı durumlarında bu husus farklı olabilir. Nitekim evlilik birliğinin sona ermesi üzerine çocuğun velayeti ortak olarak devam edebileceği gibi anne veya babadan birine de velayet verilebilir. Bu durumda çocuğun velayetini alan ebeveyn, çocuğun üstün yararına uygun olarak onun ihtiyaçlarını üstlenmesi ve çocuğun gelişiminde söz sahibi olması gerekir.
Müşterek Çocuğun Yurt Dışına Çıkış İzni İçin Ne Gerekli?
Velayet altındaki çocuğun yurt dışına çıkartılmasında velayet ebeveynlerden sadece birine ait olsun veya olmasın her türlü durumda diğer ebeveynin iznine gerek yoktur. Velayete sahip olan ebeveyn çocuğunu istediği gibi yurt dışına götürebilir. Diğer eşin rızasına ihtiyaç yoktur. Yani çocuğun seyahat amaçlı olarak yurt dışına çıkartılmasında diğer ebeveynin izni aranmaz. Ancak bu durumda diğer ebeveynin çocukla kurduğu kişisel ilişkisi zarar görmemelidir. Çocuk, diğer ebeveyniyle de ilişkisine devam edebilmelidir. Bu kişisel ilişki zarar gördüğünde velayet sahibi olmayan taraf mahkemeden çocukla kişisel ilişkisinin değiştiği gerekçesiyle velayet hususunun yeniden gözden geçirilmesini isteyebilir. Müşterek çocuğun yurt dışına kaçırılması veya diğer eşin haberi olmadan götürülmesi gibi durumlarda izni olmayan eşin mahkemeye başvuru yaparak çocuğun velayetinin değiştirilmesi için talep de bulunabilir. Ayrıca müşterek çocukla kişisel ilişki kurulmasını engellediği için eş hakkında suç duyurunda bulunabilir.
Velayeti Annede Olan Çocuk Yurtdışına Çıkabilir Mi?
Çocuğun velayetinin annede olması halinde yurt dışına çıkarken babadan muvafakatname alınması zorunlu değildir. Ancak seyahat edilecek ülke tarafından muvafakatname talep edilebilir. Bu halde çocuğun velayeti annede olsa bile babadan bu konuda muvafakatname alınması gerekir.
Velayeti annede olan çocuğun yurt dışına çıkmasına rıza gösteren babanın noterde muvafakatname vermesi gerekmektedir. Alınan bu muvafakatname sayesinde çocuk, yurt dışına çıkabilecektir.
Velayeti annede olan çocuğun babanın onayı olmaksızın yurt dışına çıkışı, eğer gidilecek ülke muvafakatname istemez ise mümkündür. Eğer gidilecek olan ülke bu onayı isterse çocuğun ülkeye alınması mümkün olmayacaktır.
Geçici Velayet Altındaki Çocuk Yurt Dışına Çıkarılabilir mi?
Çocuğun geçici velayeti kendisinde olan eş, diğer eşin rızasını almadan çocuğu yurt dışına çıkartabilir. Bunun için diğer eşin onayına ihtiyaç yoktur. Ancak gidilecek olan ülke vize aşamasında diğer eşin onayını arayabilir. Bu durumda muvafakatname gerekir.
Velayeti Annede Olan Çocuk Yerleşmek İçin Yurt Dışına Çıkabilir Mi?
Ebeveynlerden birinin velayeti altında bulunan çocuğun yerleşmek amacıyla yurt dışına çıkmasında seyahat amacıyla çıkmasındakinden bir farkı yoktur. Dolayısıyla çocuk, velayet sahibi olmayan tarafın rızasına ihtiyaç olmaksızın yurt dışına yerleşebilir.
Her ne kadar velayet sahibi olmayan ebeveynin rızasına ihtiyaç olmasa da ebeveynin bazı hakları gündeme gelmektedir. Bunlardan ilki çocukla kişisel ilişkisi olan ebeveynin bu hakkının zarar görmemesidir. Velayet sahibi olmayan ebeveyn, çocuk ile olan kişisel ilişki durumunun değiştiği gerekçesiyle mahkemeden velayet konusunun yeniden gözden geçirilmesini isteyebilir. Zira bu husus TMK madde 183’te düzenlenmiştir. Buna göre; ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması hâlinde hâkim, re’ sen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır. Bu hükme göre çocuğun yurt dışına yerleşmesi üzerine velayet kendisinde olmayan taraf dava hakkına sahip olur.
İkinci olarak çocuğun 16 yaşın altında olması halidir. Bu durumda Lahey Sözleşmesi’ne göre velayeti kendisinde olmayan taraf çocuğun iadesi talebinde bulunabilir. Bu durumda mahkeme çocuğun iadesine karar verir. Ancak bu durumun istisnası mevcuttur. Çocuğun üstün yararı söz konusu olduğu için eğer çocuk çevreye uyum sağlamış, daha iyi bir eğitim olanağına kavuşmuş ve bir süredir yurt dışında yaşıyorsa mahkeme iade talebini reddedebilir.
18 Yaş Altı Çocuğun Yurt Dışına Çıkış İzni ve Muvafakatname
18 yaş altı çocuğun yurt dışına çıkabilmesi için çocuğun velileri (anne ve baba)tarafından, çocuğun yurt dışına çıkışına izin verdiklerini belirten noter onaylı muvafakatname hazırlatılması gerekir. Bu belge, özellikle:
- Çocuk, yalnız seyahat edecekse,
- Yalnızca bir ebeveynle seyahat edecekse,
- Veya üçüncü bir kişiyle (örneğin öğretmen veya akraba) seyahat edecekse gereklidir.
Muvafakatname Geçerlilik Süresi
Çocuğun yurt dışına çıkabilmesi için muvafakatname düzenlenmesi zorunlu değildir. Ancak bazı ülkeler 18 yaş altındaki çocuğun ülkelerine gelebilmesi için ebeveynlerinin muvafakatini aramaktadır.
Çocuğun yurt dışına çıkışı için verilecek olan muvafakatname belgesi noter tarafından düzenlenmektedir. Düzenlenen bu muvafakatnamenin geçerlilik süresi 6 aydır. Yani yurt dışına çıkmak isteyen çocuğun en az 6 ay önce hazırlanmış olan muvafakatnameye ihtiyacı vardır.
Muvafakatname Çevirisi
18 yaş altındaki çocuğun yurt dışına çıkabilmesi için düzenlenen muvafakatname belgesi noter tarafından Türkçe olarak düzenlenmektedir. Ancak bu muvafakatnamenin seyahat edilecek ülke tarafından anlaşılması zor olabilir. Bu durumda çocuğun yurt dışına çıkış izni olarak verilen muvafakatname yeminli tercüman tarafından seyahat edilecek ülkenin diline çevrilir.
Muvafakatname Apostil Onayı
Apostil, bir belgenin gerçekliğinin ispatlanması suretiyle başka bir ülkede yasal olarak kullanılmasını sağlayan bir sistemdir. Lahey Anlaşması’na taraf olan ülkeler, kendilerine sunulan belgelerin gerçekliğini tasdik etmek amacıyla Apostil onayı talep edebilmektedirler.
Bir belgenin geçerli olduğunun tasdiki işlemi olan Apostil, yurt dışına çıkacak çocuğa verilen muvafakatname için de istenebilir. Bu muvafakatnameye Apostil, Türkiye’de adli veya idari belge türüne göre yetkili kurum tarafından konulur.
Apostil onayının geçerliliği için belli bir süre yoktur. Lakin muvafakatname süresinin dolmasıyla verilen Apostil onayının da süresinin dolduğu kabul edilir.
Muvafakatnameye Apostil onayı istendiğinde bu belge yeminli tercüman tarafından seyahat edilecek ülkenin diline çevrilir. Daha sonra ilgili birimlere sunulur. İlgili birimlerin Apostil onaylı muvafakatnameyi kabul etmesinin ardından Apostil şerhi muvafakatnameye işlenir.
Muvafakatname Nereden Alınır ve Ücreti Nedir?
Müşterek çocuğun yurt dışına çıkabilmesi için diğer ebeveynin rızasının gerektiği durumlarda muvafakatname alınmaktadır. Muvafakatname belgesi ise noter huzurunda düzenlenmektedir. Türkiye’de bulunan herhangi bir noterden bu belge alınabilir. Muvafakatname ücreti ise noterden öğrebilebilir.