Ev Sahibi Kendim Oturacağım Diye Kiracıyı Çıkarabilir Mi?; Türk Borçlar Kanunu’na göre ev sahibi kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler konut ya da işyeri ihtiyacı sebebiyle bu ihtiyacın gerçek, zorunlu, samimi olduğu takdirde ve devamlılık arz ettiğinde kira sözleşmesini sona erdirebilir. Belirli süreli kira sözleşmelerinde sözleşme bitim tarihinden itibaren 1 ay içinde, belirsiz süreli kira sözleşmelerinde her 6 aylık kira döneminin sonundan başlayarak 1 ay içerisinde kira döneminin bitişinden en az 3 ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla arabuluculuğa başvurabilir. Belirli süreli kira sözleşmelerinde ihtar zorunluluğu yoktur ama belirsiz süreli kira sözleşmelerinde zorunludur.
Ev sahibi yukarıda saydığımız sebeplere dayanarak evini tahliye ettirdiğinde 3 yıl geçmeden evini kiraya verirse eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan 1 yıllık kira bedelinden az olmamak kaydıyla tazminat ödemekle yükümlüdür. Kiracının bu tazminat için dava açması ve ev sahibini tahliyeden sonra 3 yıl geçmeden kendisinden başka birine evini kiraladığını kanıtlaması gerekir. Dava açmak dışında herhangi bir yol ve şikâyet merci bulunmamaktadır.
Yazımızda ev sahibi kendim oturacağım diye kiracıyı çıkarabilir mi sorusuna kapsamlı bir cevap verilmiştir.
Ev Sahibi Kendim Oturacağım Diye Kiracıyı Çıkarabilir Mi?
Türk Borçlar Kanunu madde 350. hükmüne göre kiraya veren, kendisi, eşi, alt soy, üst soy ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut ya da işyeri ihtiyacı sebebiyle kiralananı kullanma zorunluluğu varsa kira sözleşmesini sona erdirebilir ve kiracının taşınmazdan tahliyesini isteyebilir.
Konutuna veya işyerine ihtiyacı olduğu iddiasında bulunan kiraya veren, ihtiyacın varlığını ispat etmesi gerekir. Kiracı ise ihtiyacın gerçek, samimi ve zorunlu olmadığını her türlü delil ile ispatlayabilir.
Ev sahibinin kendim oturacağım diye kiracıyı çıkarabilmesi için şu şartları sağlaması gerekir:
1. İhtiyacın gerçek olması
2. İhtiyacın zorunlu olması
3. İhtiyacın samimi olması
4. İhtiyacın gerçekleşmiş olması
5. İhtiyacın devamlılık arz etmesi
Ev sahibinin ihtiyacı aşağıdaki hâllerde olabilir:
* Ev sahibinin kendisinin de kirada oturması
* Ev sahibinin başka birisinin yanında oturması
* Ev sahibinin sağlık durumunun kiralanana geçmesiyle daha iyi olacağından eve ihtiyaç duyması
Örneğin solunum yolu hastalığı olan kiraya verenin oturduğu evin olduğu yerin havasının kiralananın olduğu yere göre daha kötü olması durumunda kiraya verenin ihtiyacı doğmuştur.
Kiralananın Fiziki, Ekonomik ve Konum Yönünden Daha Elverişli Olmasından Doğan İhtiyaç
Kiraya verenin şu anda oturduğu konutunun fiziki özelliklerinin tahliyesi istenen kiralanana göre daha elverişsiz olmasından dolayı tahliye davası açılabilir. Örneğin kiraya verenin çocukları olunca daha geniş bir eve ihtiyacı olması, lüks bir dairede oturan kiraya verenin geçim sıkıntısı çektiği için daha küçük bir eve geçmek istemesi, kiralananın konumunun kiraya verenin oturduğu konutun konumundan emniyet açışından daha elverişli olması
Ev Sahibinin Eşyalarını Koymasına Yönelik İhtiyacı
Kiraya verenin eşyalarını yanında bulundurma hakkı olduğundan aracını koymak için garaj ihtiyacı, fazla eşyalarını koymak için depo ihtiyacı gibi ihtiyaçlar gerçek ve samimi kabul edilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurul 1961/2434 Esas 1961/5435 sayılı kararı
Yurt Dışında İkamet Eden Ev Sahibinin İhtiyacı
Yurt dışından kesin dönüş yapmaya karar veren kiraya veren bu durumu ispatlarsa evindeki kiracıyı tahliye ettirir. Ayrıca yılın belli dönemlerini örneğin yaz tatili, izinli günlerini Türkiye’de geçirmek isteyen ev sahiplerinin de ihtiyacı gerçek ve samimi kabul edilmelidir.
Ev Sahibinin Başka Evi Varsa Kiracıyı Çıkarabilir Mi ?
Ev sahibinin ihtiyacı nedeniyle kiracıyı kiralanandan çıkarması için kanundan kaynaklanan haklı bir sebebinin olması gerekir. Ev sahibi ihtiyacı nedeniyle kiracıdan tahliye isteminde bulunabilir. Bu ihtiyacın ise samimi, zorunlu olması gerekir. Ev sahibinin kendi ihtiyacı sebebiyle kiracının tahliyesini istediği durumda ev sahibinin başka evinin olması tahliye isteminin haksız olacağı anlamına gelmez. Bu durum tahliye isteminin reddi için tek başına yeterli bir sebep değildir, her olayın somut şartları değerlendirilir. Örneğin Eskişehir’de yaşayan bir memurun Ankara’ya tayini çıktığı için Ankara’da bulunan evin kiracısından tahliye istemesi halinde bu talebi Eskişehir’de evi olduğu için mahkemece reddedilmez. Özetle; ev sahibinin başka evinin olması durumunda ev sahibinin ihtiyacı nedeniyle kiracıyı tahliye etme imkanı bulunmaktadır.
Ev Sahibi Kendim Oturacağım Diye Kiracıyı Ne Kadar Sürede Çıkarabilir?
Kiraya veren ve kiracı kira sözleşmesinin ne kadar süreceğini kararlaştırmışlarsa bu bir belirli süreli kira sözleşmesidir. Belirli kira sözleşmelerinde sözleşmenin bitiş tarihinden 1 ay içerisinde ihtar gerekmeksizin kiraya veren arabulucuya başvurabilir. Kiraya veren ve kiralayan kira sözleşmesinin ne zaman sona ereceğini belirlememişse bu bir belirsiz süreli kira sözleşmesidir. Belirsiz süreli kira sözleşmesinde ev sahibi TBK madde 329’da belirtildiği üzere her 6 aylık kira dönemi için en az 3 ay evvelden fesih bildiriminde bulunmak koşuluyla her 6 aylık kira döneminin sonundan başlayarak 1 ay içerisinde arabulucuya başvurabilir. Taraflar arabuluculuk sürecinde anlaşamazlarsa ev sahibi dava açabilir. Mahkeme kiracının tahliyesine karar verirse kiracıya kiralananı tahliye etmesi için en az 30 gün olmak üzere makul bir süre verilir.
Bu sürecin tamamı mahkemenin ve ev sahibinin hukuki işlem hızına göre değişmektedir. Ancak ihtiyaç nedeniyle tahliye davaları genel olarak 6 ay ile 2 yıl arasında sürebilmektedir.
Ev Sahibi Kendim Oturacağım Deyip Kiraya Verirse Nereye Şikayet Edilir?
Türk Borçlar Kanunu’nun 355. maddesine göre kiraya veren, zorunlu ihtiyaç sebebiyle kiralananın boşaltılmasını sağladığında, haklı sebebi olmaksızın, kiralananı üç yıl geçmedikçe eski kiracısından başkasına kiralayamaz. Bu 3 yıllık süre kiralananın boşaltılmasından sonra başlar. Eğer ev sahibi 3 yıllık süre geçmeden evini başkasına kiralarsa eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak kaydıyla tazminat ödemekle yükümlüdür.
Kiracının bu talebi için kanunda aksi bir hüküm bulunmadığından 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Gereksinimi nedeniyle evini tahliye ettiren ev sahibi 3 yıl geçmeden evini eski kiracısından başka birine kiralarsa eski kiracı tazminat talep edip Sulh Hukuk Mahkemesine dava açmak suretiyle şikayet edebilir. Kiracı bu davada taşınma giderlerini, emlakçı komisyon ücretini, kâr yoksunluğunu, yeni taşındığı konut veya işyeri için yapmış olduğu tadilat giderlerini ev sahibinden talep edebilir. Dava yolu dışında bir şikâyet merci yoktur.
Ev sahibi kendim oturacağım deyip kiraya verirse kiracının tazminat hakkı başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Ev Sahibi Annem Oturacak Diye Kiracıyı Çıkarabilir Mi?
Türk Borçlar Kanunu 350. maddeye göre ev sahibi, kendisi, eşi, alt soy, üst soy ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için ihtiyacı sebebiyle kiralanan evini kullanma zorunluluğu varsa kira sözleşmesini sona erdirerek kiracının evi tahliye etmesini isteyebilir. Yani kanuna göre ev sahibi annem oturacak diyerek kiracıyı çıkarma hakkına sahiptir.
Özetle; anne kiraya verenin üstsoyu olduğundan ortada annenin gerçek, zorunlu, samimi bir ihtiyacı bulunuyor ve bu ihtiyaç devamlılık arz ediyorsa kiraya veren kiracıyı çıkarabilir.
Ev Sahibi Oğlum Oturacak Diye Kiracıyı Çıkarabilir Mi?
Türk Medeni Kanunu madde 364 hükmüne göre herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyuna, altsoyuna ve kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür. Burada kastedilen hukuki olarak yardım etmekle yükümlü olunan kişilerdir. Oğlunun konut ihtiyacı nedeniyle ebeveynin yardım etmesi kanuni bir yükümlülüktür.
TBK madde 350. madde uyarınca ev sahibi alt soyu yani oğlu veya kızının konut ihtiyacı için kiracıdan tahliye talep edebilir. Bu durumda ev sahibinin oğlu veya kızının ihtiyacı samimi, gerçek ve zorunlu olmalıdır. Kiracı ev sahibinin tahliye talebine uymazsa yani evi boşaltmazsa tahliye davası açılabilir.
Ev Sahibi Kızım Oturacak Diye Kiracıyı Çıkarabilir Mi?
Borçlar Kanunumuza göre ev sahibi, kendisinin, eşinin, alt soy ya da üst soyunun ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilerin ihtiyacı nedeniyle kiralanan evini kullanma mecburiyeti var ise kiracıyı tahliye etme hakkına sahip olur.
Yeni malikin kızının eski malik tarafından kiralanan eve ihtiyacı varsa ve bu ihtiyaç zorunlu, gerçek ve samimiyse ev sahibi kızım oturacak diye kiracıyı çıkarabilir. Bunun için yeni mâlik evi satın alma tarihinden itibaren 1 ay içerisinde bildirimde bulunmalı ve buna rağmen ev tahliye edilmezse ihtarın kiracıya tebliğinden itibaren 6 ay geçtikten sonra tahliye davası açmalıdır.
Kiracıya Kendim Oturacağım Diye İhtarname Nasıl Çekilir?
Belirli süreli kira sözleşmelerinde kiraya verenin kendi ihtiyacı sebebiyle kiracının tahliyesi için ev sahibinin ihtarname gönderme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ama yine de noter aracılığıyla kiracıya ihtarname gönderilebilir.
Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde ise her 6 aylık dönem bir kira dönemi sayılır. Bu sözleşmelerde ev sahibinin kira döneminin sonundan en az 3 ay öncesinden ihtiyacı nedeniyle tahliye talebini noter kanalıyla ihtarname göndererek bildirmesi gerekir.
Ev sahibi ihtarnamede kiracıya, konuta kendisinin oturması için zorunlu ihtiyacı olduğunu ve bundan dolayı evi tahliye etmesi gerektiğini aksi takdirde hukuki haklarını kullanacağını belirtmelidir. Tahliye talebini içeren ihtarnamenin noter aracılığıyla gönderilmesi Yargıtay kararlarına göre zorunludur.
Ev Sahibi Ben Oturacağım Diye Kiracıyı Ne Kadar Sürede Çıkarabilir?
Ev sahibi ihtiyacı nedeniyle tahliye istemi doğrultusunda kiracıyı ne kadar sürede çıkaracağı belirsizdir. Bu süre mahkemenin, kiracının ve ev sahibinin hukuki işlemlerine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Genel olarak 4ay-3yıl civarında sürmektedir.
Ev Sahibi Tebligat Gönderirse Ne Olur?
Ev sahibi kira sözleşmesinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmeyen kiracıya tebligat gönderebilir. Kira bedelinin zamanında ödenmemesi, kiralananın tahliyesi, kira sözleşmesinde yer alan diğer yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumlarında ev sahibi tebligat gönderir. Diğer yükümlülüklere; kiracının eve zarar vermesi, ev sahibinden izinsiz önemli bir değişiklik meydana getirecek tadilat yapması örnek verilebilir. Bu durumda kiracı gelen tebligata cevap verebilir. Ev sahibinin kiracıya tebligat göndermesinin hukuki sonucu yasal olarak kiracıyı temerrüde düşürmektir. Bazı durumlarda ise usulü işlemler nedeniyle tebligat gönderilir.
Ev Sahibi İhtar Çekerse Ne Olur?
İhtar, genel olarak talep içeren ve bu talep yerine getirilmezse hukuki hakların kullanılacağının belirtildiği resmi bir bildirimdir.
Ev sahibi kiracının yükümlülüklerini ihlal ettiğini, tahliye istemini içeren bir ihtarname gönderebilir. Bu ihtarname ev sahibinin isteklerinin ve içinde bulunduğu durumun bildirimi niteliğindedir. Ancak kiracının ihtarnameye uyma gibi bir zorunluluğu yoktur. Kiracı ev sahibinin isteklerinin yasal olmadığını düşünüyorsa ihtarnameye uymayabilir.
Sonuç
Türk Borçlar Kanunu’nun 350. maddesine göre kiraya veren, kendisi, eşi, alt soy, üst soy ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut ya da işyeri ihtiyacı sebebiyle kiralananı kullanma zorunluluğu varsa kira sözleşmesini sona erdirebilir. Bu durumda ihtiyacın gerçek, zorunlu, samimi olması ve devamlılık arz etmesi gereklidir. Bu şartlar sağlandığı takdirde ev sahibi kendim oturacağım ya da kızım oturacak, oğlum oturacak deyip kiracıyı evinden çıkarabilir.